Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

A

gastrula;
B,D
nerv nayshasınıń 
qáliplesiwi; 
E
xorda, ishek nayı hám
úshinshi hámile japı -
raǵınıń payda bolıwı.
 
A 

ishek quwıslılarda kletkalar
migraciyası;
 
B
lancetnikte blastulanıń batıp
kiriwi; 
D,E 
jer bawırlawshılar hám quslarda
qabat-qabat jaylasıwı; 
F,G 
amfibiyalarda ósip kiriwi;
 
1
2 lik blastomer basqıshı;
 
2 4 lik blastomer basqıshı;
 
3 8 lik blastomer;
 
4 16 lııq blastomer.
Zarodıshtaǵı
dáslepki toqıma­
larda
 —
41-súwret.
Lancetnik zigotasınıń maydalanıwı:
 
ektoderma
entoderma
Mezoderma
43-súwret.
42-súwret.
 

Gastrulyaciyanıń
hár qı
yl
ı
 jollar
ı
:
 
1 — ektoderma; 2 — entoderma;
3 — blastosel.
A
B
44-súwret.
Lancetnikte ózek organlar payda bolıw sxeması:
 
1 ektoderma; 
2 endoderma; 
3 mezoderma baslanǵıshı; 
4 gastrula boslıǵı;
5 nerv plastinkası; 
6 nerv nayı;
 
7 xorda; 
8 ekilemshi dene boslıǵı; 
9 mezoderma; 
10 ishek nayı; 
11 ishek boslıǵı.
1
 
2
 
3
 
Blastula kesimi 
1
 
3
2
1
 
2
 
1
 
2
 
A 
B
2
 
1
 
2
 
1
 
2
1
2
e
F 
g 
d
e
1
3
2
 
4
2
 
5
3
3
5
7
2
 
1
7
8
9
 
10
 
6
 
7
11
 
1
 
2
 
4
4
 
d
zarodısh jap
ı
raq sha larınıń 
jaylasıwı.
http:eduportal.uz

---

118
OrGaNIZMlerdIŃ INdIVIdUal raWaJlaNÍWÍ - ONTOGeNeZ
V BÓlIM
Mezodermadan
biriktiriwshi (shemirshek, súyek, qan hám 
limfa) hám bulshıq et toqımaları, júrek-qan-tamır sisteması, 
bólip shıǵarıw sisteması hám de jınısıy organlar qáliplesedi.
kópshilik haywanlarda zarodısh japıraqlarınıń gomologiyası, 
haywanat dúnyasınıń kelip shıǵıwı birdey ekenligin dálillewshi 
dálillerden biri.
Organogenez
. Gastrulyaciya tamamlanǵannan keyin ózek 
organ larınıń kompleksi: nerv nayı, xorda, ishek nayshası payda 
boladı. Ózek organlarınıń payda bolıwın 
neyrula basqıshı 
dep 
de ataydı. lancetnikte ózek organları tómendegishe payda 
boladı (44-súwret): lancetnik nerv nayshasınıń rawajlanıwı ayrıq-
sha dıqqatqa ılayıq; embrionnıń arqa tárepinen ektoderma tar-
naw formasında orta bóliminen batıp kire baslaydı hám naysha 
payda etedi. ektoderma nayshanıń oń hám shep táreplerinde 
jaylasıp, onıń shetleri boylap óse baslaydı. Naysha — baslanǵısh 
nerv sisteması bolıp, ektoderma astına túsedi, onıń shetlerine 
birigedi hám nerv nayshanı payda etedi. ektodermanıń qalǵan 
bóliminen baslanǵısh teri epiteliyası payda boladı. 
Nerv nayshasınıń tikkeley astında jaylasqan endodermanıń 
iyin bóliminen xorda kelip shıǵadı. Xorda nerv nayshasınıń 
astında jaylasadı. embrion kletkalarınıń keyingi beyimlesiwi ná
-
tiyjesinde zarodısh japıraqlarınan júdá kóp toqıma hám organ
-
lardıń payda bolıwı júz beredi. 
embrionnıń rawajlanıw dawamında onıń hár qıylı bólimleri 
óz ara tásir kórsetedi. Bir rawajlanıw búrtigi ekinshisine tásir 
etip, onıń rawajlanıwın basqaradı. Bunday tásir