Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

42-§. Tuqımlanıw
Tuqımlanıw
dep — xromosomalardıń gaploid toplamına iye 
bolǵan urǵashı hám erkek gametalar (jınıslı kletkalar)dıń bir-
birine qosılıwına aytıladı. Tuqımlanǵan máyek kletka 
zigota
dep 
ataladı. Zigota yadrosında xromosomalardıń hámmesi jáne jup 
bolıp qaladı: hárbir jup gomologiyalıq xromosomanıń biri ata-
dan ótken, ekinshisi anadan ótken, xromosoma boladı. demek, 
tuqımlanıw waqtında organizmler hárbir túrdiń somatikalıq 
kletkaları ushın tán bolǵan xromosomalardıń diploid toplamı 
tiklenedi. 
Haywanlardaǵı tuqımlanıw
. kópshilik suw haywanları, sonıń 
ishinde, balıqlar hám jer-suw haywanlarında tuqımlanıw tikke-
ley suw menen baylanıslı. Bul haywanlar kóbeyiw dáwirinde 
júdá kóp máyek kletka hám spermatozoidtın suwǵa shıǵaradı. 
Suw arqalı spermatozoid máyek kletka ishi ne kirip onı tuqım-
landıradı. Bul proceske sırtqı tuqımlanıw delinedi. Qurǵaqlıqta 
jasaytuǵın haywanlarda bolsa ishki tuqımlanıw baqlanadı.
Tuqımlanıw procesinde dáslep spermatozoid máyek kletkaǵa 
jaqınlasadı, onıń bas bóleginde fermentler tásirinde máyek klet-
ka qabıǵı erip, kishi tesik payda boladı. Bul tesik arqalı sper
-
matozoid yadrosı máyek ishine kiredi. keyin hár eki gametanıń 
gaploid yadroları qosılıp, ulıwma diploid yadro payda boladı, 
sońınan bóliniw hám rawajlanıw baslanadı.
kópshilik jaǵdaylarda bir máyek kletkanı tek bir 
spermatozoid
tuqımlandıradı. ayırım haywanlarda máyek kletkaǵa eki yama
-
sa birneshe spermatozoid kiriwi múmkin. Biraq, olardı tuqım
-
landırıwda tek birewi qatnasadı, basqaları bolsa nabıt boladı.
Jınıslı kóbeyiwdiń jınıssız kóbeyiwden tiykarǵı parqı nede?
Gametogenez qanday basqıshlarǵa bólinedi?
Máyek hám tuqım kletkanıń tiykarǵı parqı neden ibarat?
Jınıslı kóbeyiwdiń biologiyalıq áhmiyetin túsindiriń.
1.
2.
3.
4.
http:eduportal.uz

---

112
OrGaNIZMlerdIŃ INdIVIdUal raWaJlaNÍWÍ - ONTOGeNeZ
V BÓlIM