Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

peptid
dep ataladı. eki aminokislotadan 
payda bolǵan peptid 
dipeptid,
úsh aminokislotadan payda bolǵan 
tripeptid,
kóp aminokislotalardan payda bolǵan 
polipeptid
dep 
ataladı. Polipeptid quramında aminokislotalar 50 den az bolsa, 
polipeptid
dep ataladı. eger polipeptid quramında aminokislo-
talar sanı 50 den artıq bolsa shártli túrde 
beloklar
dep ataladı. 
aminokislotalardıń 
ulıwma 
qásiyetleri — aminokislotalar 
quramındaǵı amino hám karbon toparlarına hám de olardıń 
qalay jaylasqanlıǵına baylanıslı. Ósimlik hám kópshilik mikro-
organizmler aminokislotalardı ózleri ápiwayı birikpelerden (CO
2
, 
suw, ammiak) sintezley aladı. Joqarıda bayan etilgenindey 
belok quramındaǵı aminokislotalar 20 túr bolıp sonnan 10 ı 
almastırıp bolmaytuǵın 10 ı bolsa almastırıp bolatuǵın ami-
nokislotalar esaplanadı.
aminokislotalar organizmge tek awqat quramında ǵana kire
-
di. Bul aminokislotalar jetispewshiligi adamlarda hár qıylı ke
-
http:eduportal.uz

---

66
Tirishilik procesleriniń ximiyalÍq TiykarlarÍ
iii BÓlim
selliklerge, haywanlarda bolsa ónimdarlıqtıń tómenlewine, ósiw 
hám rawajlanıwdıń tómenlewine, belok biosinteziniń buzılıwına 
sebep boladı. Házirgi waqıtta kóp almastırıp bolmaytuǵın ami
-
nokislotalar genetikalıq injeneriya hám biotexnologiya usılları 
menen alınbaqta.
1
aminokislota quramında azot muǵdarı
A
90 %
2
kletkadaǵı biomolekulalar muǵdarı
B
5—15 %
3
Haywan kletkalarında uglevod muǵdarı
d
95 %
4
Ósimlik kletkalarında uglevod muǵdarı
e
1—2 % yamasa 
5 %
5
kletkadaǵı may muǵdarı
F
20—30 %
6
May toqımaları kletkalarındaǵı maydıń 
muǵdarı
h
16 %
1-
2-
3-
4-
5-
6-