Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

Gametalar tazalıǵı gipotezası. 
Mendeldiń pikirinshe, násillik 
faktorlar, gibridlerdiń payda bolıwında ajıralıp ketpeydi, al 
ózgermegen halda saqlanadı. Qarama-qarsı belgilerge iye bolǵan 
ata-ana organizmlerin shaǵılıstırıwdan payda bolǵan F
1
gibrid 
ózinde hár eki qarama-qarsı: dominant hám recessiv belgilerdi 
jámleydi. Jınıslı kóbeyiwde áwladlar ortasındaǵı baylanıs jınıslı 
kletkalar — gametalar arqalı ámelge asadı. Hárbir gameta jup 
násillik faktorlardan tek birewine iye boladı. Tuqımlanıw pro-
cesinde eki recessiv belgige iye bolǵan gametanıń qosılıwınan 
recessiv belgiler fenotipte kórinedi. dominant belgilerdi ózinde 
jámlegen yamasa hár eki gameta, birewi dominant, ekinshisi 
recessiv belgilerge iye bolǵan gametalardıń qosılıwınan dominant 
belgisi bar organizm rawajlanıwına sebep boladı. Solay etip, F
2
buwınında recessiv belgisi bar organizmniń kóriniwi tómendegi 
eki shártlerge ámel etilgende payda boladı: 1) eger gibridlerde 
násil lik faktor ózgermegen halda saqlanǵan bolsa; 2) eger jınıs 
kletkalar (gameta) alleller jubınıń tek birewine iye bolsa. Mendel 
geterozigota organizmlerdi óz ara shaǵılıstırǵanda belgilerdiń 
ajıralıwın genetikalıq jaqtan gametalar tazalıǵı hám olar allel 
genlerden tek birewin ózinde saqlawı arqalı túsindirip berdi.
AA x aa
gametalar A a
F
1
Aa
Aa x aa
gametalar A a a
F
1
Aa aa 
http:eduportal.uz

---

136
GeNeTIka HaQQÍNda UlÍWMa MaǵlÍWMaT
VI BÓlIM