Ózbekstan Respublikası ǵalaba xabar quralları iskerligi

Ózbekstan Respublikası ǵalaba xabar quralları iskerligi

Joba
1. Ǵalaba xabar qurallarınıń social áhmiyeti hám túsinigi
2. Ǵalaba xabar quralları hám olar iskerliginiń konstituciyalıq -huqıqıy tártipke salınıwı.
3. Publististik usıl haqqında qısqasha
4. Publististik usıl tırleri hám onıń qollanılıwı
5. Ǵalaba xabar quralları haqqında statyalar
6. Juwmaq

Ǵalaba xabar quralları - baspalar, radio hám telekórsetiw, kinoxronik programmalar, hám informaciya jetkiziwdiń basqa formaları. Ǵalaba xabar qurallarınıń maqseti arnawlı bir jámiyettiń ruwxıy baylıqların qarar taptırıw hám de adamlardıń turpayı hám dúnyaǵa kóz qarasına Idealogiyalıq, siyasiy, ekonomikalıq yamasa shólkemlestirilgen tásir ótkiziwden ibarat.

Ǵalabalıq kommunikaciyalardıń kelip shıǵıwına 20 - ásirdiń 1-yarımında úlken kólemdegi awızsha, obrazlı hám muzıkalıq informaciyalardıń tez hám oǵada ko'beytip uzatıwǵa múmkinshilik bergen texnikalıq apparatlardıń jaratılıwına materiallıq járdem boldı. Joqarı professional qániyge xızmetkerleri xızmet etetuǵın bul apparatlarınıń kompleksleri " ǵalabalıq informaciya hám propaganda quralları" yamasa " Ǵalaba xabar quralları" dep atala basladı. ǴXQ informaciya deregi hám de informaciyanı qabıl etip alıwshıdan ibarat sistemanı quraydı. Informaciya deregi onı qabıl etip alıwshı menen baspasóz, radio hám televideniye, kino, dawıs jazıw (gramplastinka, magnitafon rolikleri, kasetalar, yamasa kompakt disk hám informaciya tasıwshı komyuter faylları islep shıǵarıw hám tarqatıw ) sistemaları arqalı baylanısqan boladı.
Ǵalaba xabar qurallarınıń nátiyjeliligi hám tásirliligi tek ótkiziledi. Informaciyanıń oqıwshı, tıńlawshı, tamashagóyge tásiriniń maqseti hám wazıypaları menen emes, bálkim olar mazmunı hám formasınıń adamlardıń turaqlı hám kúndelik mútajliklerine muwapıq keliwi menen de belgilenedi. Idealogiyalıq-siyasiy gúres, social gruppalar munasábetlerin mazmunı hám formasına, propagandaniń Idealogiyalıq, siyasiy hám basqa túrlerine túrlishe saldamlı tásir kórsetedi. Ózbekstan Respublikası Kostituciyasi cenzuraǵa jol qoymaydı. Informaciyanı qıdırıw, alıw, beriw, islep shıǵarıw, hám tarqatıwdıń nızamlı forması mámleketke tiyisli yamasa nızam menen arnawlı qorǵalatuǵın sırlardı múmkin emesligin tán alıw bolıp esaplanadı.
Sonıń menen birge ǴXQ ın jınayatlı juwapkerlikke ólshewli maqsetler jolında, mısalı, hákimiyattı iyelewge qaratılǵan shaqırıwlar, konstitucion basqarıw principın kúsh isletiw jolı menen ózgertiw; milliy, klassikalıq, sociallıq, diniy kekti keltirip shıǵaratuǵın materiallar : urıstı propoganda etiwshi pornografik, jawızlıq hám qaraqshılıqtı úgit násiyatlawshı programmalardı tarqatıwı qadaǵan etilgen. Sonıń menen birge arnawlı ǴXQ larına tiyisli informaciya tekstlerin tele ekranlarda, video, kinoprogrammalarda, hújjetli hám ádebiy filmlerde, sonıń menen birge kompyuter informaciya fayllarında hám informaciyanı qayta islew programmalarında paydalanıw, insanlar sanasına tásir etiwshi hám den sawlıǵına ziyan jetkiziwshi jasırın maǵlıwmatlar tarqatıw, jasırın audio hám video kórinislerin, kino hám fotosyomka járdemida tayarlanǵan, ámeldegi jurnalist huqıqı járdeminde social zárúr bolǵan maǵlıwmatlardı buzıw, isenimli derek jol menende jalǵan gáp tarqatıw, basqa shaxe organizaciya ushın maǵlıwmat toplaw qadaǵan etiledi. Jurnalistlik huqıqın sonıń menen birge shaxs yamasa puqaralardıń ayırım taypaların jınsı, jası, ırqiy yamasa milliy kelip shıǵıwı, tili hám diniy múnasábeti, kásibi, jasaw jayı, hám de siyasiy qarasları menen baylanıslı bolǵan maǵlıwmatların isletiw qadaǵan etiledi.
Informaciya huqıqları hám erkinlikleri informaciya huqıqınıń yuridikalıq negizin quraydı, olardıń kepillik beriw bolsa bul jańa huqıq salasınıń tiykarǵı maqseti bolıp tabıladı. Jáhán jámiyetshiligi XX ásirdiń ortalarında informaciyanıń shaxs, jámiyet, mámleket turmısındaǵı rolin esapqa alǵan halda, insan hám puqaranıń huqıq hám erkinlikleri kepilliklerin támiyinleytuǵın huqıqıy mexanizmlerdi ámelde etken edi. Búgingi kúnge kelip bolsa informaciya huqıqı bólek huqıq tarawı retinde qáliplesti. Informaciya huqıqları hám erkinlikleri 1948 jıldıń 10 dekabrinde BMSH Bas Assambleyası tárepinen qabıl etilgen Insan huqıqları xalıqaralıq deklaraciyasında dáslepki ret tán alınǵan edi. Atap aytqanda, onıń 11- statyasında aytılıwına qaraǵanda, jınayat júz etkenlikte ayblanǵan hár bir insan qorǵaw ushın barlıq múmkinshilikler támiyinlengen halda, ashıq sud jolı menen onıń aybı nızamlı tártipte anıqlanbaǵansha gúnasiz dep esaplanıw huqıqına iye. 12- statyasında aytılıwınsha, hesh kimniń shańaraqqa tiyisli hám jeke turmısına óz basımshalıq menen aralasıw, turaq jay qol qatılmaslıǵına, onıń jazıspalardaǵı sırlarına yamasa onıń ar-namısı salıstırǵanda negizsiz túrde basım etiliwi múmkin emes. Hár qanday insan bunday aralasıw hám basımnan nızam jolı menen qorǵalıw huqıqına iye. 19 -statyasında kórsetiliwishe, hár bir insan isenim erkinligi hám onı erkin ańlatpa qılıw huqıqına iye; bul huquq hesh bir tosqınsız óz isenimine ámel qılıw erkinligin hám de informaciya hám ideyalardı izlew, alıw, hám tarqatıw erkinligin óz ishine aladı.
Evropa sovetiniń insan huqıqları hám erkinliklerin qorǵaw tuwrısındaǵı Konvensiyasida informaciya huqıqları hám erkinlikleri boyınsha belgilep qoyılǵan qaǵıydalar jáne de rawajlandırıldı. Atap aytqanda, onıń 10 - statyasında aytılıwınsha, hár bir insan óz pikirin erkin ańlatıw huqıqına iye. Bul huqıq óz pikirin tiykar qılıw erkinligi hám informaciyalar hám de ideyalardı mámleket keńesleri tárepinen hesh qanday aralasıwsız hám mámleket shegaralarına baylanıslı bolmaǵan halda alıw hám tarqatıw erkinligin óz ishine aladı. Usı statya mámleketler aralıq radio esittiriw, televediniyalıq yamasa kinematografiya kárxanalarına licenziyalawdı ámelge asırıwǵa tosqınlıq kórsetpeydi.
Minnetleme hám erkinliklerdi keltirip shıǵaratuǵın bul erkinliklerdi ámelge asırılıwı demokratiyalıq jámiyette mámleket qáwipsizligi mápleri, aymaqlıq birlik yamasa jámiyet arqayınlıǵı ushın tártipsizlik hám jınayatlardı aldın alıw maqsetinde, densawlıq hám tártipti saqlaw, basqa adamlardıń abıroyı yamasa huqıqların qorǵaw, jasırın tárzde alınǵan informaciya áshkara etiliwiniń aldın alıw yamasa ádil suddıń qalıslıǵın támiyinlew ushın zárúr bolǵan hám nızam menen belgilengen shártler, sheklewler hám buyrıqlar menen baylanısqan bolıwı múmkin, dep aytıladı.
Puqaralardıń informaciyası huqıqı hám erkinliklerin támiyinlew boyınsha 1966-jıl 19-dekabrde puxaraliq hám siyasiy huqıqlar haqqındaǵı xalıq aralıq bólek áhmiyetke iye boladı. Onıń 2- statyasında aytılıwına qaraǵanda, ol jaǵdayda qatnasıw etiwshi hár bir mámleket shaxstıń ırqı, jinsi, tili, diniy isenimine, siyasiy yamasa ózge qarasları, milliy yamasa social kelip shıǵıwı, múlkshilik jaǵdayı, tuwılǵan ornı yamasa basqa jaǵdaylarına qaramastan, hesh qanday ayırmashılıqsız bul nızamda huqıqlardı húrmet qılıw hám óz aymaqları sheńberinde onıń yurisdiksiyasi astında bolǵan barlıq shaxslar ushın támiyinlew minnetlemesin óz moynına aladı.
4- statyada jazılıwına qaraǵanda, mámlekette millet turmısı qawip astında bolatuǵın ayrıqsha jaǵday júzege kelgen waqıtta hám onıń ámel etip atırǵanı tuwrısında rásmiy túrde daǵaza etilgen bolsa, bul qatnasıw jetip atırǵan mámleketler júzege kelgen jaǵdaydıń keskinligine muwapıq dárejede, olardıń xalıq aralıq huqıq boyınsha basqa huqıq hám minnetlemelerine saykes emes bolmaw shárti hám tek ǵana ırqı, jinsi, tili, diniy isenimi yamasa social kelip shıǵıwı sebepligine alıp kelmew shárti menen bul nızam boyınsha óz minnetlemelerinen sheginiw jolında arnawlı bir dárejedegi ilajlardı ko'riwi múmkin. Bul qatnasıw jetip atırǵan, sheginiw huqıqınan paydalanatuǵın hár qanday mámleket tezlik penen Birlesken Milletler Shólkeminiń Bas xatkeri arqalı sheginiwshi bolǵan qaǵıydalar hám bunday qarardı qabıllaw sebebi haqqında bul nızamda qatnasıw jetip atırǵan basqa mámleketlerdi xabardar etiwi kerek.