Ўзбекскистон алоқа ва ахборотлаштириш агентстлиги

10-LABORATORIYA ISHI
Simmetrik to’rtqutblikning birlamchi va ikkilamchi parametrlarini tadqiq etish
Ishning maqsadi – to’rtqutbliklarning (TQ) birlamchi va ikkilamchi (tavsifiy) parametrlarini yuksiz ishlash (YuSI) va qisqa tutashuv (QT) tajribalaridan eksperimental yo’l bilan aniqlash.

1. 
   Nazariy ma’lumotlar
   

TQning (10.1-rasm) kirish va chiqish tok va kuchlanishlari orasidagi bog’lanish barqarorlik rejimida garmonik ta’sirda kompleks parametrlar ( ) orqali aniqlanadi. TQ ning asosiy tenglamalari quyidagicha:

10.1-rasm. TQning umumiy belgilanishi

(10.1) (10.2)
(10.3)
Chiziqli passiv TQlar uchun qaytriluvchanlik (o’zarolik) sharti:
(10.4)
Simmetrik TQda (10.4) shartlardan tashqari, quyidagi shartlar ham bajariladi:
(10.5)
Birlamchi parametrlar eksperiment yo’li bilan YuSI va QT tajribalari yordamida quyidagi ifodalardan aniqlash mumkin:
(10.6)
(10.7)
(10.8)
Ushbu va keyingi ifodalarning belgilanishidagi x-indeksi YuSI rejimi parametriga taalluqlikni bildiradi.
Keltirilgan birlamchi parametrlardan tashqari, TQ nazariyasi va ekspluatatsiyasida ularning ikkilamchi parametrlari ham keng qo’llaniladi:
- TQ kirish va chiqididagi tavsifiy qarshiligi:
(10.9)
-TQning tavsifiy uzatish doimiysi:
; (10.10)
. (10.11)
bunda A - TQning tavsifiy kuchsizlanish (so’nish) [Hn, dB];
V- TQning tavsifiy faza siljishi [rad, grad].

1. 
   Dastlabki hisoblashlar
   

Simmetrik TQning berilgan (10.1-jadval) sxemasi uchun quyidagilarni bajarish talab etiladi:
2.1. Yuksiz ishlashdagi kompleks qarshilik ni va qisqa tutashuvdagi kompleks qarshilik ni hisoblash. Hisoblash va o’lchashlarda reaktiv (induktiv yoki sig’im) qarshilik rezistiv qarshilikka teng bo’lgandagi chastota tanlanadi ωLqR yoki 1G’ωCqR.
RC-zanjir uchun: f₀q1G’(2πRC); RL-zanjir uchun: f₀qRG’(2πL). (13.12)