Ўзбекистоннинг ялпи иқтисодий салоҳияти ва саноат мажмуи режа

ЎЗБЕКИСТОННИНГ ЯЛПИ ИҚТИСОДИЙ САЛОҲИЯТИ ВА САНОАТ МАЖМУИ

Режа:

1.Республикада саноат мажмуини ривожолантиришнинг асосий сабаблари, тутган ўрни ва аҳамияти.

2.Саноат мажмуи тармоқлари.

3.Саноат мажмуининг асосий кўрсаткичлари.

4.Саноат ишлаб чиқаришнинг Ўзбекистон иқтисодиётида тутган ўрни.

Саноат мажмуасига доир маҳсулотлар мажмуига бу соҳа тармоқлари қуйидагича ҳисса қўшмоқда:

• Ёқилғи саноати ва энергетика -18,3%;
• Металлургия - 13,9%;
• Енгил саноат - 18,6%;
• Химия саноат - 5,2%;
• Машинасозлик - 15,8%;
• Озиқ-овқат - 10,8%;
• қурилиш материаллари - 6,5%;
• Ёғочни қайта ишлаш - 2%.

Саноат тармоғида ишлаб чиқариш дастурларининг яратилиши алоҳида аҳамият каб этади. Ҳар бир корхона ихтисослашувига кўра, ишлаб чиқариш дастурида ўзининг техник-иқтисодий кўрсаткичларини ифодалаши лозим. Ишлаб чиқариш дастурларини шакллантиришда қуйидаги кўрсаткичлардан фойдаланилади:

• Ялпи маҳсулот.
• Товар маҳсулот.
• Реализация қилинган маҳсулот.
• Маҳсулот таннархи.
• Баланс фойда.
• Соф фойда.
• Ишлаб чиқариш рентабеллиги.
• Маҳсулот рентебеллиги.
• Меҳнат унумдорлиги.
• Фонд қайтими.
• Фонд сиғими.
• Фонд билан қуролланганлик.

3

Саноат корхоналари фаолиятини характерловчи кейинги кўрсаткич – бу, қувватдир. Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати корхонаги бириктирилган меҳнат воситаларидан унинг ихтисослашувига мувофиқ тўла-тўкис фойдаланилган ҳолда маълум давр мобайнида ишлаб чиқариш мумкин бўлган том даражадаги маҳсулот ҳажмидир.

Ишлаб чиқариш қувватларини аниқлашда қувват балансидан фойдаланилади. Бу балансда қуйидаги элементлар мавжуд бўлади:

• Йил бошидаги қувват.
• Режалаштирилган даврда қувватларнинг ўзгариши, яъни эски қувватларнинг чиқариб юборилиши, реконструкция қилиниши, техник тадбирлар ўтказилиши ва бошқалар.
• Ялпи ишлаб чиқариш қувватларининг киритилиши.
• Йил охиридаги қувват.
• Ўртача йиллик қувват.
• Ишлаб чиқарилган маҳсулот ҳажми.
• қувватлардан фойдаланиш коэффициенти.