Ўзбекистонда яқин йиллар ичида чўлланиш жадаллашган

Чўлланишнинг олдини олиш учун ким нима қилиши керак?
Чўлланишнинг олдини олиш мақсадида Ўзбекистонда нима ишлар қилиниши кераклиги ҳақида Ваҳоб Рафиқов илмий тавсияларини баён қилди. Унга кўра, Ўзбекистонда чўлланиш муаммосига давлат миқёсида қаралиши керак.
География фанлари доктори мамлакатда чўлланиш муаммоси билан шуғулланадиган айнан бир муассаса йўқлигини ҳам таъкидлади.
“Ўзбекистонда География институти ташкил этилса айни муддао бўларди. Чунки География институтининг ўз йўналишлари бор. Масалан, Қозоғистонда География институти бор. Бизда эса шунчалик кўп экологик, геоэкологик муаммолар бўлса ҳам, География институти йўқ.
Aгарда География институти бўлганда айнан чўлланиш, сув муаммолари, тупроқ зонаси билан шуғулланган бўларди. Мана шу сув, ер, тупроқ Геграфия институтининг устувор йўналишларидан бўлиб хизмат қилган бўларди ва Ўзбекистоннинг келажакдаги иқтисодиёти ва аҳоли саломатлиги учун асқотган бўларди”, – деди Ваҳоб Рафиқов.
Олимнинг таъкидлашича, чўл-адир ҳудудида ўсаётган ўсимлик дунёсига жуда эътиборли бўлиш керак. Чунки чўл ҳудудида ўсимлик ўсиши амримаҳол. Чўл ҳудудларида чорва молларини боқиш масаласига ҳам эътибор қаратиш керак. Чорва молларини тизимли равишда ўтлатиш керак. Aйтайлик, 1 гектар ерда 1-3 кун чорва ўтлатилиб, кейин бошқа жойга кўчирилиши керак. Бундан мақсад – чорва ўсимлик илдизини еб қўймаслиги.
“Иккинчидан, чўл ҳудудида ўсган бута, дарахтларнинг аҳоли томонидан аёвсиз кесилишини тўхташ керак. Куз-қишки тайёргарлик вақтида дарахтларни кесмаслик керак. Чўл ҳудудида ўсаётган ўсимликнинг қирқилишига йўл қўймаслик керак.
Бундан ташқари, нефт-газ конларини қазиб олиш учун ҳаракатланадиган машиналарнинг тўхтовсиз юриши натижасида ўсимликларга зарар етиб, улар кўкармай қоляпти. Машиналарнинг турли йўлдан юрмасдан, битта йўлдан юришини таъминласак, автомобил ғилдираги остида қолиб кетаётган ўсимликларнинг ўсишига ёрдам берган бўлардик.
Илмий жиҳатдан эса инсоннинг табиатга бўлган муносабатини яхшилаш керак. Бунда экологик маданиятни, инсонларнинг табиатга меҳрини ошириш керак. Инсон – табиатнинг бир бўлаги. Табиатдан унга зарар етказмасдан фойдаланиш керак.
Табиатдан оладиган ресурсларимиз эртага тикланиши керак. Aгар тикланмайдиган ресурсларни олсак, бу – ернинг қашшоқланиши ва чўлланишига олиб келади. Aвлодларимиз бизни хурсанд қабул қилиши керак. Ота-боболаримиз ҳамма ёқни қуритибди, битта уммон бор экан, уни ҳам қуритиб кетишган, демаслиги керак», – дейди у.