Ўзбекистонда хотин-қизлар ҳУҚУҚларини таъминлашнинг ташкилий-ҳУҚУҚИЙ

жинсий зўравонлик
●
— оиланинг бир аъзоси томонидан бошқа аъзосининг жинсий 
дахлсизлиги ёки жинсий озодлигига тажовуз қилиш;
Кўпинча оиладаги зўравонликка кам учрайдиган, ўтмишда қолиб кетган, ўйлаб топил­
ган ҳолат, муаммо деб қаралади. Ачинарлиси, бундай фикрни оиладаги зўравонликдан 
жабр кўрганларга ёрдам кўрсатиш учун масъул бўлган юристлар, психологлар, ижтимо­
ий ходимлар айтадилар.
Баъзиларнинг таъкидлашича, оилада хотин­қизларга нисбатан бўладиган зўравонлик 
эркакларга нисбатан зўравонликка қараганда кўп учрамайди. Бироқ, жаҳон тажриба­
сида расман тан олинган 95 фоиз ҳолатларда эркаклар аёлларга тажовуз қилган. Аёллар 
эркакларга қараганда 10 баравар кўп зўравонлик қурбони бўладилар. Уларнинг ўзлари 
зўрликни жуда кам ишлатадилар. Фақат ўзларини ҳимоя қилиш ва жазолаш учунгина 
қўллашлари мумкин. Бунда зўрликнинг оқибатлари ҳам эркакларнинг аёлларга нисба­
тан шафқатсиз зўравонлиги оқибатларига қараганда енгилдир.
20
Жамиятда оиладаги зўравонлик тўғрисида турли афсоналар бор. Масалан, баъзи аёллар 
ўзлари зўрлик ишлатишга сабаб бўладилар ва бунга лойиқдирлар, оилада зўравонликка 
учрайдиган аёллар мазохистдирлар, эр ва хотин ўртасидаги жанжал табиий бўлиб, жид­
дий оқибатларга олиб келмайди, зўравонликка учрайдиган аёллар хоҳлаган пайтда уй­
дан кетиши мумкин. Бу шундан далолат берадики, оиладаги зўравонлик — ижтимоий 
муаммо бўлиб, инсонларга болалигидан уқтириладиган гендер стереотипларига асосла­
нади. Ҳақиқатда эса зўрлик ишлатган шахс ҳар доим ўз қилмишини оқлай олади.
Оиладаги зўравонликнинг мавжудлигини тан олмаслик у ҳақда гапирмаслик билан 
ҳам боғлиқ. Оиладаги зўравонлик тўғрисида расмий статистик маълумотларни топиш 
осон эмас. Бу муаммо билан асосан аёллар ҳуқуқни муҳофаза қилиш ташкилотлари 
шуғулланади, уларнинг фаолиятига эса кўпинча феминистик ҳолат деб қаралади ва ҳар 
доим ҳам қўллаб­қувватланмайди.