zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi


 ChidamlUikni tarbiyalasb



Download 10,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/266
Sana31.12.2021
Hajmi10,34 Mb.
#249805
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   266
Bog'liq
021futbolnazariyasivauslubiyatipdf

5.4. ChidamlUikni tarbiyalasb
156


jadallashish, tez yugurish va to’p uchun kurashga sarf bo’lgan juda katta 
kuch-quvvatni qoplashga ketadigan vaqtdir.
Agar  futbolchi  faoliyati  kuchli  ruhiy  zo’riqish  vaziyatida  va  ulkan 
his-hayajon  bilan  o’tishini  hisobga  oladigan  bo’lsak,  bunga  ham 
ozmuncha kuch-quwat sarflanmaydi. Biroq o’yin faoliyatini tahlil qilish 
shuni  ko’rsatadiki,  kuchli  harakat  faoliyatidan  keyin  boMadigan 
tanaffuslarda  umumiy  dastlabki  holatni  tiklab  olish  uchun  ularda 
yetarlicha vaqt boMar ekan. Binobarin, o’yin-chilami  xuddi ana shunday 
faoliyat  turiga  tayyorlash  kerak.  Ba’zan  mashg’u-lotdagi  ish  hajmiga 
qarab, uning sifatini belgilashadi,  bu batamom noto’g’ri. Katta hajmdagi 
yuklamani  bajarishning  o’zi  maqsad  qilib  olinmasligi  va  epchillikni 
tarbiyalashning asosiy vositasi deb haralmasligi lozim.
Futbol  sportning  nosiklik  turidir,  unda  bajarilayotgan  harakat 
shiddati  doimo  o’zgarib  turadi.  Shuning  uchun  u  ziga  muvofiq 
tayyorgarlikni  talab  qiladi.  Jadalligi  tez  o’zgarib  turadigan  faoliyat, 
jadalligi  bir  maromda  bajariladigan  faoliyatga  qaraganda  ko’p  kuch- 
quwat 
sarflashni 
taqozo 
qiladi. 
Futbolchilarda 
epchillikni 
tarbiyalayotganda  ana  shuni,  albatta,  hisobga  olish  kerak.  Vegetativ 
vazifa  hisoblangan  nafas  olishning  bajarilayotgan  harakat  formasi  va 
xarakteriga  moslashishini  unutmaslik  lozim.  Bunda  nafas  olish  hamda 
nafas  chiqarish  uzviy  ravishda  harakat  akti  tarkibiga  kiradi. 
Futbolchilaming  nafas  olishi  chang’ichi  yoki  stayer  (uzoq  masofaga 
yuguruvchi) ning nafas olishidan o’zgachadir.
Chidamlilikni 
tarbiyalashda 
irodaviy 
sifatlar 
ham 
oldingi 
o’rin!ardan  birida  turadi.  Muntazam  uzoq  davom  etadigan  ish 
sportchilardan  ichki  va tashqi  qiyinchiliklami  kuchli,  qat’iy,  zo’r  iroda 
bilan  yengishni,  ya’ni  "barqaror  iroda  sifatlarini"  talab  qiladi.  Sportchi 
nosiklik  xarakterdagi  ishni  bajarar  ekan,  nisbatan  qisqa  vaqt  ichidagi 
qiyinchilikni, ammo jadal takrorlanadigan zriqishni boshdan kechiradi. 
Futbolchilar  o’yindagi  vaziyat  talabi  bilan  takror-takror  tez  yugu- 
rishlardan  keyin  qattiq  toliqish  fonida  yana  biron-bir  jadal  harakat 
faoliyatini  bajarish,  buning  ustiga  ba’zan  havo  qarorati  baland  boMgan 
paytda o’zini  shunga majbur etishning qanchalik og’ir ekanligini yaxshi 
biladilar.
Futbolchilarda  chidamlilikni  tarbiyalashda,  asosan,  organizmning 
kislo-rodsiz  sharoitdagi  portlovchi  qisqa  muddatli  ishiga  katta  o’rin 
beriladi.  Jadal  ish  orasidagi  tanaffuslarda  boyagi  kislorod  "qarzi" 
qaytarib beriladi.
157


Maxsus  funksionol  tayyorgarlikka  xos  vazifalar  o’yin  mashqlarini 
bajarish  vaqtida  ancha  samarali  hal  qilinadi.  0 ’z  xarakteri  va 
emotsionalligi  jihatidan  ular  o’yinga  ancha  mos  tushadi.  Biroq  o’yin 
mashqlarini to’psiz mashqlar bilan birga qo’shib olib borish zarur.
Chidamlilikni 
takomillashtirishga 
qaratilgan 
mashg’ulotlarni 
yuklamaning  beshta  belgisiga  rioya  qilgan  holda  o’tkazish  darkor:  a) 
ishlash  vaqti;  b)  ishning  murakkabligi;  c)  dam  olish  vaqti;  d)  dam 
olishning  xarakteri;  e)  takrorlash  miqdori.  Mashg’ulotning  biror-bir 
belgisi o’zgarsa, bu uning yo’nalishiga ta’sir etadi.
Futbolchilami  samarali  o’yinga  tayyorlash  uchun  trenirovkaning 
vosita va uslublarini bir-biriga ko’proq moslash kerak.

Download 10,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   266




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish