zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi

0 ’rta qator o’yinchilari.
Hujumga  moyil  bo’lgan  o’yinchi  (uni  yarim  hujumchi  desa  ham 
bo’ladi)  oldingi  marraga  o’tadi  va  zarba  berish  pozisiyasiga  chiqish 
imkoniyatini  oladi,  chunki  uning  manevri  maydonning  ichkarisidan 
yuqori  tezlikda  boshlanadi-da,  uni  qo’riqlashni  nihoyatda  qiyinlashtirib 
yuboradi.  0 ’rta  qator  o’yinchilari  hujumning  oldingi  safiga  muntazam 
ravishda  qo’shilib  turadilar.  Bunda  ular  raqibini  chalkashtirib  yuborish 
maqsadida manevrlari yo’nalishini o’zgartirib turishga harakat qiladilar. 
Bu  esa, jamoadagi  sheriklari  o’rta  qator  o’yinchisining  yaxshi  ko’rgan 
harakat zonalarini yaxshi bilishlari va u qulay pozisiyaga chiqqani zahoti 
unga darhol  to’p  oshirib  berishlari  kerak  degan  so’z.  Bunday  futbolchi 
raqiblardan kimgadir yoki  muayyan zonaga bevosita javobgar boMmasa 
ham,  hujum  bo’qilib  qolgan  paytlarda  mudofaada  ishtirok  etishi  kerak. 
Bunday hollarda u vaziyatga qarab ish tutadi.
Asosiy  vazifasi jamoaning  hujum  harakatlarini  uyutirishdan  iborat 
bo’lgan o’yinchini dispetcher deb atashadi. To’p jamoaga o’tgani zahoti 
dispetcher  maydon  o’rtasidagi  uchastkalaridan  biriga  ochilib  chiqadi. 
To’pni  olganidan  keyin  u  darhol  hujumni  qanday  usulda  (tez  yoki 
tadrijiy)  uyushtirish  haqida  qarorga  keladi.  U  hujumni  boshlab,  o’zi 
odatda  ikkinchi  eshelonda  harakat  qiladi  va  epizodik  tarzdagina 
hujumning  old  qismiga  yorib  chiqib  turadi.  Hujumni  muvaffaqiyatli 
yakunlash  uchun  dispetcher qattiq  va  yaxshigina tepa  oladigan  blishi 
kerak, chunki u ko’pincha 18-25 m masofadan to’p tepishi kerak bladi.
Asosiy  vazifa  mudofaa  harakatlarida  qatnashishdan  iborat  blgan 
(ko’pincha  ma’lum  raqib  o’yinchisiga  o’yin  bermaslik  -  uni 
neytrallashdek 
shaxsiy 
vazifasi 
bo’ladigan) 
maydon 
o’rtasi 
o’yinchisining  hujumda  ishtirok  etishi,  odatda,  ikkinchi  eshelonda 
harakat  qilish  bilan  cheklanadi.  Bu,  hujumning  oldingi  saflariga  o’tish 
uning uchun mumkin emas, degan  ma’noni  anglatmaydi,  albatta.   yin 
sharoiti  tavsiya  etgan  ayrim  epizodlarda  bunday  o’yinchi  hujumning 
oldingi  marrasida to’satdan paydo bo’lishi  va yakunlovchi  zarba  berish 
uchun to’p olishi mumkin.
Maydon  o’rtasi  o’yinchilarining  umumiy  vazifalari  to’p  jamoada 
bo’lganida  tashabbusni  uzoq  vaqt  saqlab  turishga  yordamlashish,
114

---

maydon  rtasini  nazorat  qilish,  hujumning  oldingi  qatorlariga 
qo’shilish,  ya’ni  tadrijiy  hujum  qilina-yotganda,  ko’p  o’yinchilarni 
qatnashtirib  eshelonlashgan  (tabaqalangan)  hujum  uyushtirishni  yoki 
tezkor  hujum  paytida  o’yinni  keskinlashtiradigan  to’p  uzatishlami 
ta’minlashdan  iborat.  Hujumni jamoa  blib  uyushtirish  birinchi  galda 
jamoa  o’rta  qatorining  turli  ixtisosdagi  o’yinchilari  qanchalik  to’g’ri 
tanlangani va ulaming mahoratiga bog’liq.