|
85-rasm. Tezkor-kuch yo’nalishiga xos mashqlar
Bu mashq mashg’ulotning yaxlitlik elementi hisoblanganligini
nazarda tutib, takrorlanishlar soni 6-10 marta; agar mashg’ulotning
253
maqsadi
tezkor-kuch
sifatlarini
takomillashtirish
bo’lsa,
unda
takrorlanishlar sonini 20 tagacha ko’paytirish mumkin va mashqlaming
har biri 10 ta takrorlanish bilan 2 seriya bajariladi.
A o’yinchi to’p bilan jarima maydoni chizig’iga joylashadi, B
o’yinchi markaziy aylanada. A yinchi jarima maydoni chizig’idan
maksimal tezlikda 20-25 metr masofaga 3,5-5 soniya vaqt sarflab to’pni
olib yurishni bajaradi va B o’yinchiga qisqa uzatishni amalga oshiradi. B
o’yinchi bir tegishda A o’yinchiga ochiq joyga javob uzatishni (o’rta)
bajaradi. A o’yinchi orqaga burilib, 25-30 m masofaga to’pga maksimal
tezlikda 4-5 soniya vaqt sarf qilib jadal chiqishni bajaradi va darbozaga
zarba yo’llaydi. Mashq 8-10 soniyada bajariladi. Agar jarima maydonida
5 ta ftitbolchi joylashgan bo’lsa, unda takrorlanishlar orasidagi dam
olish, har bir futbolchi uchun 1,5-2 daqiqa. Pauzada - d.h. qaytish va
navbatdagi urinishni passiv kutish. Bu mashq yaxlitlik mashg’ulot
elementi hisoblanganligi uchun takrorlanishlar soni 6-10 martani tashkil
qiladi.
Agar
mashg’ulotning
maqsadi
tezkor-kuch
sifatlarini
takomillashtirishga yo’naltirilgan bo’lsa, unda takrorlanishlar soni 20
tagacha ko’payishi mumkin va har biri 10 tadan takrorlab 2 seriya
bajariladi.
A va B o’yinchi markaziy aylanada; A o’yinchi to’p bilan. V
yinchi maydonning o’rta va yon chiziqlari kesishgan joyda. A o’yinchi
V o’yinchiga yurishda rtacha uzatishni amalga oshiradi. Shu vaqtda B
o’yinchi 70-75 m masofaga V o’yinchi orqasiga tezlanishni bajaradi,
bunga 9-10 s vaqt sarflaydi; undan to’pni qabul qilib, tezkorlikda yon
chiziq bo’ylab darboza chizig’igacha to’pni olib borada, o’yinchi bunga
yana 2-3 soniya vaqt sarflaydi. Keyin jarima maydoniga maqsadli
uzatishni amalga oshiradi. A va V o’yinchilar tezkorlik bilan shu to’pga
254
yuguradilar va darbozaga zarba yo llab uni yakunlaydilar. A o’yinchi
40-45 m masofaga 6-7 soniya, V o’yinchi 45-50 m masofaga 7-8 soniya
vaqt sarflaydi. Bunda A o’yinchi uzoq shtangaga, V o’yinchi oldingisiga
harakatlanadi. B yinchi uchun mashq fazalarining intensiv davomiyligi
11-13 soniyani, V o’yinchi uchun - 9-11 soniya, A o’yinchi uchun - 8-
10 soniyani tashkil qiladi. Bu mashqda 9 ta fiitbolchi ishtirok etadi.
Mashqlar orasidagi dam olish pauzasi 1,5-2 daqiqa. Pauzada V o’yinchi
A o’yinchining joyiga; A - V o’yinchiningjoyiga; V esa B o’yinchining
joyiga o’tadi. Mashq mashg’ulotning yaxlitlik elementi hisoblanganligi
uchun takrorlanishlar soni 6-10 martani tashkil qiladi. Agar
mashg’ulotning maqsadi tezkor-kuch sifatlarini takomillashtirishga
yo’naltirilgan bIsa, unda takrorlanishlar soni 20 tagacha ko’paytirilishi
mumkin va har biri 10 marta takrorlanish, 2 seriya bajariladi.
Anaerob-glikolitik (tezkor chidamkorlik) yo’nalishidagi mashqlar
submak-simal tempda bajariladi va bir martalik ishga 30 soniyadan 3
daqiqagacha vaqt sarf qilinadi, mashqlar orasidagi dam olish vaqti 3-10
daqiqa, takrorlanishlar soni 3-6 daqiqa. Bunday mashqlar namunasi 87,
88, 89-rasmlarda ko’rsatilgan.
50x30 metrlik tg’ri to’rtburchakda har biri shaxsiy vasiylik bilan 2
tegishda 5 o’yinchiga qarshi 5 o’yinchi mashqi. 0 ’yin vaqti davrlarga
bo’lingan: 8 daqiqa o’yin - 3 daqiqa pauza; pauzada yurish, so’ng yana
8 daqiqa o’yin - 3 daqiqa pauza va h.k. Vazifa - o’yinni maksimal
tempda ushlab turish. Bu mashqda har bir o’yinchi to’p bilan rtacha 2-
3 s bladi, chunki tegishlar soni chegaralangan va bunga qo’shimcha -
koordinatsion murakkablik - shaxsiy vasiylik. Uzatishdan keyin
o’yinchi uni qayta olish uchun ochilishi kerak, bunda u o’z vasiysida
ajralishi lozim. Shunday qilib, mashqni yuqori darajada bajarish uchun
har bir o’yinchi shu vaqt ichida to’p bilan 16 dan 24 martagacha bo’lishi
255
kerak yoki to’pni olish kabi ochilish uchun ham 16 dan 24 martagacha
tezlanish va jadal yugurishni amalga oshirishi zarur. Agar o’yinchi 10-
13 metrga o’rtacha jadal yugurish va tezlanishni bajarsa, demak shu vaqt
ichida har bir o’yinchi 160 dan 240 m masofani tezkor bo’laklarda
yugurib o’tgan bo’ladi. Mashg’ulotning yaxlitlik mazmunini hisobga
olib takrorlanishlar soni 3-4 martani tashkil qiladi; lekin mashg’ulot
maqsadi tezkor chidamkorlikni takomillashtirishga yo’nalti-rilgan
boMsa, takrorlanishlar soni 6-8 tagacha ko’paytirilishi mumkin va har
biri takrorlanishlar 3-4 tadan 2 seriya bajariladi.
Maydonda katta darbozada, darbozabon bilan 4 o’yinchiga qarshi
o’yin mashqi. Birinchi trtalik hujum qiladi, qolgan ikkitasi
himoyalanadi. Hujum uchun 3 daqiqagacha vaqt ajratiladi. To’p
yo’qotilganda yoki
darbozaga
zarba
bajarilganda hujumchilar
himoyachilarga aylanadi, himoyachilar esa hujum-chilarga. Hujum tez
amalga oshiriladi, chunki hujum vaqti chegaralangan. Har bir o’yinchi
to’p bilan yoki to’psiz 70 m va undan ko’p masofani yugurib o’tadi,
bunga 15-20 s vaqt sarflanadi. Zarba bilan yakunlanuvchi mashq 30
soniyadan 3 daqiqagacha davom etadi. U futbolchining raqib himoyasini
yorib o’tib darbozaga zarbani amalga oshira olishiga bog’liqdir.
Mashqlar orasidagi dam olish pauzasi 3 daqiqadan oshmasligi kerak.
Pauzada - keyingi hujumni passiv kutish. Mashulotning yaxlitlik
mazmunini inobatga olib takrorlanishlar soni 10-12 martani tashkil
qiladi,
lekin
mashg’ulot
maqsadi
tezkor
chidamkorlikni
takomillashtirishga yo’naltirilgan bo’lsa, u holda takrorlanishlar soni 20
tagacha ko’paytirilishi mumkin va har bir takrorlanish 10 tadan 2 seriya
bo’ladi.
A, B va V o’yinchilar jarima maydoni chizig’ida joylashgan. B
o’yinchi to’p bilan, u yurishda V o’yinchiga o’rtacha uzatishni amalga
oshiradi. V o’yinchi 2-3 soniya vaqt sarf qilib, 5-10 m ga jadal
yugurishni bajaradi. To’pni olib diagonal bo’yicha 40-45 m masofaga A
yinchiga uzun uzatishni bajaradi, bu vaqtda A yinchi tpga qarab
30-35 m jadal yugurishni bajaradi. Bunga 4-5 s. vaqt sarflanadi. A
yinchi to’pni qabul qilib, bir tegishda to’pga 50-60 m (8-10 s vaqt
sarflab) jadal yugurishni amalga oshirgan B o’yinchiga diagonal
bo’yicha 40-45 metrga uzun uzatishni bajaradi.
256
Do'stlaringiz bilan baham: |
