Ўзбекистон Республикасининг «Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси тўғрисида»

Ҳуқуқ-тартиботни мустаҳкамлаш дейилганда, ҳуқуқ-тартиботни сақлашнинг изчил давоми бўлган ва уни кафолатлашга қаратилган чора-тадбирлар тушунилади.
Ҳуқуқ-тартиботни сақлаш ва мустаҳкамлаш ўзида ҳуқуқбузарликлар профилактикаси субъектларининг ёнғин хавфсизлиги, йўл ҳаракати хавфсизлиги ҳамда жамоат тартибини сақлаш ва фуқаролар хавфсизлигини таъминлаш, табиатни муҳофаза қилиш, фуқаролар соғлигини сақлаш, меҳнат, аҳолини иш билан таъминлаш ва ижтимоий муҳофаза қилиш, солиқ ва божхонага оид ҳуқуқий тартибга риоя этилишини таъминлаш, шунингдек ҳуқуқбузарликлар профилактикаси соҳасидаги қонун ижодкорлиги каби йўналишлардаги фаолиятларни мужассамлаштиради.
Ҳуқуқбузарликларни аниқлаш ваколатли органлар ва мансабдор шахслар томонидан ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги фактларни аниқлашга қаратилган махсус процессуал ҳаракатлардан иборат бўлади.
Ҳуқуқбузарликлар қуйидагилар асосида аниқланади:
- шахсларнинг ариза ва хабарлари;
- корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, жамоат бирлашмалари ва мансабдор шахсларнинг хабарлари;
- оммавий ахборот воситаларининг хабарлари;
- ҳуқуқбузарлик содир этилганлигини кўрсатувчи маълумотлар ва изларни ҳуқуқбузарликлар профилактикасини бевосита амалга оширувчи орган ва муассасаларнинг тўғридан-тўғри ўзлари томонидан аниқланиши;
- тезкор тадбирларни амалга ошириш кабилар.
Ҳуқуқбузарликларга барҳам бериш дейилганда, содир этилаётган ҳуқуқбузарликнинг мажбурий тўхтатилиши тушунилади. Бу айбдорларнинг қўлга олинишида, жабрланувчига биринчи тиббий ёрдам кўрсатилиб, ҳуқуқбузарликларнинг ижтимоий оқибатларининг бартараф этилиши кабиларда ифодаланади.
Ҳуқуқбузарликлар қуйидаги йўллар билан бартараф этилади:
- тезкор маълумотларга асосланиб, айбдорлар ҳуқуқбузарлик содир этиш жараёнида фош этилади;
- берилган хабарлар асосида ҳуқуқбузарликлар профилактикаси субъектлари томонидан ҳодиса содир бўлган жойга чиқиб, ҳуқуқбузарликлар содир этилишини тўхтатиш чоралари кўрилади.