Ўзбекистон республикасининг меҳнат кодекси

37-модда. Ходимларнинг бирлашиш ҳуқуқи 
Ходимлар ўз ҳуқуқлари ва манфаатларини бирор-бир фарққа 
қарамасдан ифода этиш ҳамда ҳимоя қилиш мақсадида ихтиёрий равишда 
ўз хоҳишига кўра ва олдиндан рухсат олмасдан касаба уюшмаларини тузиш 
ҳуқуқига, шунингдек касаба уюшмаларига ёки ходимларнинг бошқа 
бирлашмаларига аъзо бўлиш ҳуқуқига эга. 
Ижтимоий шерикликнинг тегишли даражаларида касаба уюшмалари 
мавжуд бўлмаган тақдирда, ходимлар ўз манфаатларини ифода этиш
ва ҳимоя қилишни таъминлаш учун бошқа бирлашмалар тузишга ҳақлидир. 

---

22 
Касаба уюшмаларига ёхуд ходимларнинг бошқа бирлашмаларига 
мансублик ёки мансуб эмаслик фуқароларнинг Ўзбекистон Республикаси 
Конституцияси ва бошқа қонунчилик ҳужжатлари билан кафолатланган 
меҳнат ҳуқуқларини ҳамда бошқа ижтимоий-иқтисодий, сиёсий, шахсий 
ҳуқуқлари ва эркинликларини бирор-бир тарзда чеклашга сабаб бўлмайди.
Касаба уюшмаларининг ёки ходимлар бошқа бирлашмаларининг 
барча аъзолари ушбу Кодексда, меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий 
ҳужжатларда, касаба уюшмаларининг ёки ходимларнинг бошқа 
бирлашмалари уставларида ёхуд ички ҳужжатларда белгиланган ўз ҳуқуқ
ва мажбуриятлари борасида тенгдир. 
Ишга қабул қилишни, ходим учун эҳтимол тутилган имтиёзлар ва 
преференцияларни, шу жумладан устамаларни, мукофот пулларини, ишда 
юқори мартабага кўтарилишни, шунингдек меҳнат шартномасининг бекор 
қилинишини муайян касаба уюшмасига ёки ходимларнинг бошқа 
бирлашмасига мансублик ёки мансуб эмаслик, унга аъзо бўлиш ёхуд ундан 
чиқиш билан боғлаш тақиқланади. 
Касаба уюшмаларига ёки ходимларнинг бошқа бирлашмаларига 
мансублиги ёки мансуб эмаслиги белгиси бўйича ўзини камситилган деб 
ҳисоблаган шахс камситилганлик факти устидан белгиланган тартибда 
шикоят қилиши мумкин. Камситилган шахснинг камситишни бартараф 
этиш, бузилган ҳуқуқини тиклаш ва ўзига етказилган моддий зарарнинг 
ўрнини қоплаш ва маънавий зиённи компенсация қилиш тўғрисидаги 
талаблари суд тартибида ҳал этилади.
Ходимларнинг бирлашиш ҳуқуқини амалга оширишга монелик 
қилишга, шунингдек уларни касаба уюшмаларига ёки ходимларнинг бошқа 
бирлашмаларига аъзо бўлишга мажбурлашга йўл қўйилмайди. 
Ходимнинг 
касаба 
уюшмасига 
ёки 
ходимларнинг 
бошқа 
бирлашмаларига аъзо бўлмаслик тўғрисидаги ёзма ёки оғзаки 
мажбуриятлари ҳақиқий эмасдир.