Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси

Мусулмонларнинг диний маросимлари

Диний маросим деганда фуқароларнинг диний таълимотларидан, уларнинг қонун-қоидалари ва ақидаларидан келиб чиқадиган диний фаолият ва хатти-ҳаракатлари тушунилади. Диний маросим ҳар қайси дин вакилларининг ўз диний таълимотлари асосидан келиб чиққан.
Ақиқа маросими. Чақалоқ уйига келгандан кейин маълум муддат ўтгач ҳар бир оилада ақиқа маросими ўтказилади. Бу маросим Пайғамбаримиз даврларидан бери ўтказилиб келинади. Бу суннат маросимлардан бири ҳисобланади.
“Ақиқа – ҳар бир чақалоқнинг она қорнидалик вақтида чиққан сочи бўлиб, у чақалоқ туғилганига бир ҳафта бўлган куни олиб ташланади. Шу муносабат билан қурбонлик қилинадиган жонлиқ ҳам “ақиқа” деб аталади”⁵.
Ақиқа – араб тилидан таржима қилинганда, “чақалоқ сочини олиш, қурбонлик сўйиш” маъноларини билдиради. Мусулмон оилаларида янги туғилган чақалоққа исм қўйиш ва “қорин сочи” (боланинг туғилган сочи)га қайчи уриш билан боғлиқ одат. Жоҳилият давридаги турли маъбуд ва маъбудаларга атаб қилинадиган қурбонликлар ўрнига мусулмон оиласида фарзанд туғилганлигининг шукронаси сифатида бир қўй сўйиб ақиқа маросимини ўтказиш жорий қилинган. Ислом анъанасида ақиқани чақалоқ туғилган кунининг 7 ёки 14, ёки 21 кунлари ўтказиш тавсия этилади. Бу кунларда ақиқа ўтказилмай қолинса, сўнг қайси кунда, қачон амалга оширилса ҳам вазифа бажарилган ҳисобланади⁶.
Бу маросим хонадонда янги чақалоқ дунёга келиши муносабати билан она ва боланинг соғ-саломат қолганига шукрона учун, чақалоқнинг турли офат-балолардан омонда бўлиши учун ва ўғил болани хатна қилдириб қўйиш учун қилинадиган эҳсондир.
Бу маросимда қорин сочига қайчи теккизилади, боланинг қулоғига азон айтилади, танглайи яхши ният қилиб, бирор-бир ширинлик билан кўтариш удуми бажарилади, исм қўйилади ва хатна қилинади. Аммо болага исм қўйиш, азон айтиш ва танглай кўтариш амаллари илгарироқ бажарилади. Шундан ҳам кўриниб турибдики, бу маросимни ихтиёрий муддатда ўтказилиши урфга айланган ва бунга диний жиҳатдан ҳам ҳеч қандай монеълик йўқдир.