¤збекистон республикаси

5-mavzu. XIX va XX asr boshlarida Yevropadagi bolalar
musiqasi

XIX asr va XX asr boshlarida yashab ijod etgan kompozitorlar musiqa asarlari xozirga qadar bolalar musiqasining eng yaxshi namunalari sanalishi. R.Shumanning. o`smirlar uchun albomi boshlovchilar uchun fortepiano pesalari, o`smirlar uchun qo`shiqlar albomi yaratilishi. Frantsiyada: J.Bize. 4 qo`l uchun 12 pesadan iborat fortepiano uchun syuita «Kichik syuita» Simfonik orkestr uchun 5 pesadan iborat. «Alla» qo`g`rchoq, Ekspromt Volchok, va b. Germaniya: I.Brams. «Bolalar xalq qo`shiqlari to`plami». E.Grig. Bolalar uchun mahsus asarlar yozgan bo`lmasada, uning ijodiga xos bo`lgan obrazlik, fantastik ertak obrazlari va boshqa jihatlar uni bolalar va o`smirlar ijrosi uchun qulay, qiziqarli yratdi: «Lirik pesalar», fortepiano uchun, musiqa Norvegiya xalq qo`shiq va raqslari, «Bolalar qo`shiqlari» bolalar xori uchun qayta ishlagan syuita.

6-mavzu. XX asr xorijiy mamlakatlarida bolalar va o`smirlar musiqasi

XX asr kompozitorlari o`tish davri musiqasining eng yaxshi an`analarini davom ettirib, musiqa ta`limi va musiqiy estetik tarbiya ishiga munosib hissa qo`sha oladilar. 1953 yil Brosselda – Musiqiy tarbiya bo`yicha xalqaro (ISME) tashkilotni tuzilishi.

XX asr impresionizm: Klod Debyussi. «Bolalar burchagi» fortepiano pesalari: to`plami, «O”yinchoqlar qutisi», Moris Ravel. Sh.Pero ertaklari motivlari asosida «Florina tushi», «Bola va mo`jiza» opera balet. Vengriya: Bella Batrok ijodi, Zoltan Koday ijodi. Germaniya: Paul Xindemit ijodi: K.Orf ijodi (Shulverk)


7-mavzu. XIX va XX asr boshlarida rus bolalar musiqasi

XIX asrning 2 yarimida Rossiyada bolalar va o`smirlar uchun professional musiqa yaratilishi. Boshlovchilar uchun bolalar qo`shiqlari to`plamlari pesalari, dastlabki bolalar operalarini yozilishi. Rossiya kompozitorlarining bolalar uchun asarlari:

P.I.Chaykovskiy. «Bolalar albomi», bolalar uchun fortepiano pesalari, rus shoirlari sherlariga 16 qo`shiq: «Yil fasllari» albomiga 12 pesa. Ertak – baletlar: «Oqqush ko`li», «Uyqudagi go`zal», «Qarsildoq», M.P.Musorgskiy «Bolalar» qo`shiq sahnalar vokal sikli, kompozitorning o`z ishlariga yozilgan, «Ko`rgazmadagi sura`atlar», N.A.Rimskiy – Korsakov, Ertak- operalar: «Shoh, Saltan xaqidagi ertak», «qorqiz», «Oltin ko`zacha», «Shahrizoda» simfonik syuitasi, rus xalq qo`shiqlari. Bu asarlarni bolalar va o`smirlar uchun pedagogik – tarbiyaviy ahamiti.