Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

Қипиқ бетон таркиби ва хоссалари
15.6 - жадвал

№	28 кундан кейинги сикилишдаги мустаҳкамлиги, кгс/см^2	1 м^3 бетонга кетадиган ашёлар сарфи
		Цемент М400, кг/м^3	Оҳак ёки соз тупрок, кг/л	Кум, кг/л	Кипик, кг/л
1	5	50/45	200/140	50/30	200/800
2	10	100/20	150/110	200/120	200/800
3	15	150/135	100/70	350/220	200/800
4	15	200/180	50/35	500/300	200/800

Иссик ҳавода котирилган кипик бетон цемент, ёғоч кипиғи, кум,оҳак ёки соз тупрокни сув билан кориштириб олинади. Бундай енгил бетон мустаҳкамлиги 5 дан 15 кгс/см² га тенг ва ундан 4-5 каватли турар жой ва кишлок хўжалиги бино деворларини куриш мумкин.

Тўқимачилик чиқиндиларидан ишланган деворбоп панел
Мадрид политехника универститетининг тадқиқотчи-аёллари тўқимачилик чиқиндиларидан фойдалланган ҳолда девор панелини ишлаб чиқдилар. Бундай панел, иссиқликни кам ўтказувчанлик ва товушни мухофазалаш хусусиятига эга.
Чиқиндилардан фойдаланиш, қурилиш ашёларига кетадиган энергия харажатини сезиларли равишда қисқаришини таъминлайди. Шунингдек, чиқиндиларни полигонларда ёндириш ва кўмиш зарурияти йўқолади, бу эса ишлаб чиқариш саноатининг табиатга кўрсатадиган зарарини камайтиради.
Қурилиш сектори - бу энергия ҳаражатли тармоқ бўлиб, унинг атмосфера қатламига CО₂ ни чиқариш улуши юқори даражада. Иқтисод қурилиш ашёларни ишлаб чиқариш жараёнидаги энергия самарадорлигига чамбарчас боғлиқдир. Чиқиндилардан фойдаланиш янги махсулотларни ишлаб чикаришдаги энергия ҳаражатини камайтиради (15.9-расм).
Тўкимачилик саноати чикиндилари асосидаги девор панели ҳар йили Европада 5,8 млн тоннага якин тўкимачилик чикиндилари ишлаб чикарилади. Чиқиндиларнинг факатгина 25% кайта ишланади, колган 4,3 млн тонна ёкилади, ёки ахлатхоналарга кўмилади. Кийим ва тўкимачилик ахборот марказидан (CИТЙC) келган маълумотга мувофиқ фақат Испаниянинг ўзида 2011-йил 301600 тонна Тўкимачилик саноати чикиндилари ишлаб чикарилган. УПМ мутахассислари олдида турган вазифа - тўкимачилик саноати чикиндиларини ишлаб чиқариш занжирига кайтаришдан иборат.