Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

Ультрамарин. Ультрамарин сунъий алюмосиликат натрийдан иборат. Таркибига кўра оқ, яшил, ҳаворанг, бинафша ранг ва қизил бўлиши мумкин. Ультрамариннинг ранги полисульфиднинг хусусиятларига боғлиқ. Ультрамаринни ишлаб чиқариш ҳарорат таъсиридаги 2 босқичдан иборат. Майин туйилган алюмосиликат хом ашёлари – каолин, сода, олтингугурт, кокс ёки пек брикет қилинади ва герметик шароитда куйдирилади. Бошланишида 450 °C ҳароратлда полисульфидлар сув чиқиб кетиши натижасида пайдо бўлади, кейинчалик 780-800 °C ҳароратда оралиқ ма\сулот – яшил ультрамарин олинади. Иккинчи босқичда ҳаво ёрдамида оксидлаб куйдирилади ва 450 °C ҳароратда яшил ультрамарин ундаги олтингугурт чиқиб кетиши натижасида ҳаво ранг тусга киради. Куйдириш жараёни узлуксиз равишда ишлайдиган иккита айланма хумдонда амалга оширилади. Ҳосил бўлган ярим тайёр маҳсулот нам шароитда майдаланади, ювилади, ажратилади ва қуритилади.
Умбра. Умбра жигаррангдаги темир ва марганецли минерал пигмент ҳисобланади. Умбра таркиби бўйича охрага яқин. Ундан таркибидаги марганецнинг миқдори (6 дан 16 % гача) билан фарқ қилади. Умбра ёруғлик ва ишқор таъсирига чидамли. Қиздирилганда қораяди. 400-600°C ҳароратда майдаланиш жараёнида куйдирилган умбра олинади. Умбра номи марказий Италиядаги тоғли худуд номидан келиб чиққан. Умбра қадим-қадимдан ишлатилиб келинаётган ранг берувчилардан ҳисобланади. Темир ва силикатли таркибига кўра умбранинг ҳар хил туслари мавжуд. Масалан, тўқ яшил умбра яшил хром оксиди ва тальк асосида олинади. Оч яшил умбра табиий ер пигментидир. Бўёвчи компоненти темир ва марганец бирикмалари ҳамда алюмосиликатлардир.
Нурланувчан люминесцентли пигментлар. Люминесцентли пигментлар қоронғилиқда ҳам ёруғлиқ берадиган люминафордан ташқил топган бўёқдир.Фосфор ҳам худди шундай ёруғлиқ беради, аммо люминафор зарарсиздир ва қўп вақт давомида ёниб туради. Люминофор бинафша рангли нур тарқатади. Унинг бундай хоссаси бўёқлар ва рангли пигментлар билан биргалиқда безақли пардозлаш ишларида қўллаш имқонини беради. Люминафорларнинг асосий қўлланиш сохаси: мақетлар тайёрлашда, нурли, рангли тўлдиргичларни бўяшда, “ёнувчан” бўёқ, ялтирайдиган лоқ, нурланиб турувчи безақ қоғозлар (обойлар), ялтирайдиган безақли ёпишқоқ қоғозлар.