Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги тошкент архитектура-қурилиш институти

Тезкор филтрлар 
Амалиётда сувни тозалаш учун кўпроқ тезкор филтрлар қўлланилади. 
Тезкор филтрларнинг ишлаш принсипи реагентлар билан ишлов берилган 
сувни кварсли қум ёрдамида филтрлашга асослангандир. 
Сувдаги сузиб юрувчи моддалар реагент таъсирида пайдо бўлган 
ёпишқоқлик хоссаси туфайли филтрловчи қум заррачаларига ёпишиб 
ушланиб қолади. Тезкор филтрларда ёпишқоқликка мойил бўлган 
оқиндиларни филтрлаш жараёни амалга оширилади. Тезкор филтрлар учун 
асосий филтрловчи материал сифатида кварсли қумдан фойдаланилади. 

---

110 
Хўжалик – ичимлик мақсадлардаги сув таъминотида кўпинча 
филтрловчи қатлам диаметри 0.7-0.8 мм йирикликдаги қумнинг 0.7 м 
қалинликдаги қатламидан иборат бўлади. Тутиб турувчи қатлам сифатида 
фойдаланиладиган шағал филтрловчи қатлам зарраларини дренаж системасига 
ўтиб кетишидан сақлайди. 
Филтрлаш жараёнида, филтрдаги сув сатҳи резервуардаги сув сатҳидан 
баланд бўлса сув филтрдан ўзи оқиб ўтиши мумкин. Агар аксинча бўлса
унда сув босим билан юборилади. Бу вақтда филтр ёпиқ босимли идиш 
принтсипида ишлайди. Сув филтрга махсус «чўнтак» ва нов орқали узатилади, 
ҳамда қум ва шағал қатламларидан ўтиб дренаж қувурлари ёрдамида йиғиб 
олинади. Филтрни ювиш эса тескари йўналишда, яъни пастдан юқорига қараб 
нисбатан каттароқ сарф билан сув бериш асосида бажарилади. Филтрни ювиш 
учун берилган сувнинг тезлиги филтрлаш тезлигидан бир неча марта 
ортиқдир. Ювувчи сув қумни қўзғатиб, ундаги ўтириб қолган ифлосликларни
ювиб кетади. Ҳосил бўлган оқова сув махсус нов ёрдамида йиғиб олинади ва 
канализацияга ташланади. 
Тезкор филтрнинг ишлаш даврлари: 
И. парданинг ҳосил бўлиши даври -10-20 мин. 
ИИ. филтрнинг нормал ишлаши даври - 8-12 соат 
ИИИ. филтрни ювиш вақти - 5-7 мин. 
Филтрларнинг сони 2 тадан кам бўлмаслиги зарур. Филтрни тўлдирувчи 
тоғ жинсларини ҳисобга олган ҳолда, уни ювиш учун ҳар бир квадрат метр 
юзаси ҳисобига 6 дан 15, ҳатто 18 л/с гача сув сарфи юбориш кўзда тутилган.