Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги тошкент архитектура курилиш институти “тасдиқлайман”

Бино ва иншоотлар конструкцияларидаги турли хилдаги талофат 
ҳолатлари.

---

13 
Бино ва иншоотлар конструкцияларида учрайдиган турли хилдаги 
дефектлар, шикастланишлар, деформация ҳолатлари, лойиҳавий ҳолатдан 
оғиш, чўкиш ва уларга олиб келувчи сабаблар, уларни олдини олиш чора 
тадбирлари. Бино ва иншоотлар конструкцияларининг бузилиш ҳолатлари 
бўйича турлари.
Замин деформацияси туфайли содир бўладиган бузилиш ҳолатлари. 
Пойдевор конструкциялари, уларда учрайдиган дефектлар, шикастланиш ва 
деформация турлари. Уларнинг келиб чиқиши сабаблари ва уларни олдини 
олиш. 
Дарзлар. Уларнинг келиб чиқиши, ўлчамлари ва хавфлилиги бўйича 
турлари.
Шикастланиш ва бузилиш ҳолатини темирбетон конструкциясида 
кучланиш-деформация ҳолатининг 3 та босқичи бўйича содир бўлиши.
Ғишт-тош, металл, ёғоч, бетон ва темирбетон ва бошқа турдаги 
конструкцияларнинг шикастланиши сабаблари ва уларни олдини олиш чора-
тадбирлари. 
Деворлар, устунлар, тўсинлар, уларда учрайдиган дефектлар, 
шикастланиш ва деформация ҳолатлари. Уларнинг келиб чиқиши сабаблари 
ва уларни олдини олиш чора-тадбирлари.
Ораёпмалар, том ёпма конструкцияларида учрайдиган дефектлар, 
шикастланиш ва деформация турлари ва уларни олдини олиш чора-
тадбирлари.
Бино ва иншоотлар конструкцияларининг шикастланиш ва 
бузилиш ҳолатини баҳолаш. Бино ва иншоотлар конструкцияларининг 
шикастланиш ва бузилиш ҳолатини баҳолашнинг мақсад ва вазифалари. Бино 
ва иншоотлар конструкцияларига қуйиладиган эксплуатацион талаблар.
Баҳолашда детерминистик ёндошув. Техник ҳолатлар категориялари 
Кузатув-текширув 
ишларини 
ўтказиш 
тартиби. 
Бино 
конструкцияларини техник диагностика қилиш. Техник диагностика усуллари 
ҳақида. Бузувчи ва бузмайдиган усуллар. Диагностикада қулланиладиган 
асбоб-ускуналар. Деформацияларни, дарзларни, кўринадиган ва кўринмас 
дефектларни аниқлаш.
Баҳолашда эҳтимолий ёндошув. Эҳтимолий ёндошувда техник ҳолатлар 
категориялари.
Ишончлилик назарияси ҳақида. Ишончлилик кўрсаткичлари, ишдан 
чиқмаслик эҳтимоли, умрбоқийлик, таъмирталаблик, сақланувчанлик; 
эҳтимолий ёндошувда вариация (ўзгарувчанлик) коэффициентларининг 
моҳияти;
Бино конструкциясининг шикастланганлик ва бузилганлик ҳолатини 
таҳлил қилиш, биринчи ва иккинчи чегаравий шартлар талаблари бўйича 
баҳолаш; 
Конструкция шикастланиши ва бузилиш ҳолатларининг бино 
конструкциясининг умумий ички кучлар тақсимотининг ўзгариши- кучланиш-
деформация ҳолатига таъсири. 

---

14