|
Паркетли шчитлар анча аввал (XVIII асрда) турли дарахт навларидан бадиий паркетни теришда пайдо бўлган. Бундай шчитлар пол қуриш технологиясини енгиллаштиради ва қимматбаҳо тахтанинг сарфини камайтиради.
3.26-расм. Бадиий паркет
Бадиий паркетдан терилган пол кўпинча интерьернинг шаклланишида иккиламчи вазифани бажаришдан қолиб унинг мустақил, тенг хуқуқли, айрим ҳолларда етакчи қисми бўлиб қолмоқда (3.26-расм).
Деворлар, эшиклар ва мебель билан рангининг мутаносиблиги, шифт безакларининг, камин, устун контурларининг полда қайтарилиши – бу бадиий паркетнинг хона интерьери ечимидаги тенг хуқуқли иштирокига оддий мисоллардан ҳисобланади (3.27-расм).
3.27-расм. Паркетнинг хона интерьери умумий ечимидаги иштироки
Охирги йилларда бадиий паркетни ётқизиш ишларини арзонлаштириш мақсадидазаводга оид тайёрлик даражаси юқори бўлган элементлар сериясини (модулларни) яратиш бўйича катта ишлар қилинмоқда. Бу борада «Золотое сечение» (Россия) фирмасининг фаолияти катта қизиқиш уйғотади. Бу фирма ишлаб чиқараётган элементлар - модулларнинг сони ҳозирги кунга келиб 300 тадан ошиб кетган. Мисол тариқасида анъанавий турдаги паркет полларининг ичкарисига терилувчи доира, ромб, овал, тўртбурчак шаклидаги модулли розеткаларни келтириш мумкин12 (3.28-расм.).
3.28-расм. Модулли розеткалар
Паркет тахталари – кўп қаватли конструкция бўлиб, учта асосий ўзаро елимланган қатламдан иборат:
– юқори қатлам – декоратив қатлам бўлиб, қаттиқ дарахт навларидан ясалади ва уларнинг сирти қалинлиги 1–4 мм ли едирилишга чидамли лок билан қопланади;
– ўрта қатлам – юк кўтарувчи қатлам бўлиб, арча ёки соснадан тайёрланган тахтага кўндаланг ётқизилувчи бруслардан бажарилади;
– пастки қатлам – компенсация қилувчи қатлам бўлиб, толалари тахта бўйлаб жойлаштирилувчи шпондан бажарилади.
Паркет тахтасининг умумй қалинлиги 7–22 мм. Тахта шпунт ва ариқчага эга бўлади ва узлуксиз қопламага енгил йиғилади, сайқаллаш ва якунловчи пардозлашни талаб қилмайди.
Полбоп ламинант тахталар
Полбоп ламинат тахта икки хил ўлчамда ишлаб чиқарилади: узунлиги Р1-1216 мм, Р2-1216 мм, эни 200 мм, қалинлиги Р1-8 мм, Р2-10 мм, юзаси 0,24 м2.
Ёғочсимон пластиклар ёғочли материалларни босим остида қиздириб қайта ишланган буюмлардир. Ёғочсимон пластиклар қуйидагиларга бўлинади:
прессланган ёғоч (пластификацияланган); ёғоч-қатламли пластиклар; ёғоч шохлари ва чўпларни боғлови билан пресслаб ишланган буюмлар; полимерли боғловчилар асосида ишланган ёғоч толали плита (ДВП) ва ёғоч қириндили плиталар (ДСП).
Полимер ёғоч плиталарни тайёрлаш жараёнида, ёғоч қириндилари майдаланади ва толаларга айлантирилиб гилам шаклланади. Сўнгра гилам бўлакларга бўлинади ва бўлаклардан прессланган плиталар ишланади. Нам бўлакларни пресслаб қаттиқ ёки ярим қаттиқ плиталар олинади.
Толасимон плиталарни ишлашда майдаланган ёғоч толали массага парафинли, смолали ва ёқилғи эмулсиялар қўшилади (намли муҳитга чидамлилигини ошириш учун). Қаттиқ ва ўта қаттиқ плиталар массасига нисбатан 5..7 % гача намликда, 150...170 0С ҳароратда қиздириб прессланади. Ўта қаттиқ плиталарнинг ўртача зичлиги 950 кг/м3, қаттиқ плиталарнинг ўртача 850 кг/м3 ва ярим қаттиқ плиталарники эса 400 кг/м3 дан кам эмас. Плиталар узунлиги 1200....3600, эни 100...1800 ва қалинлиги 3...8 мм ўлчамларда тайёрланади.
Қаттиқ ёғоч толали плита (ДВП) ларни қурилиш конструкцияларида ишлатишда уларнинг қаттиқлиги ва емирилиш кўрсаткичлари алоҳида аҳамиятга эга. Ёғоч толали плиталар ишлаб чиқаришда боғловчи ва қўшилмалар сифатида фенолформалдегид ва мочевина формалдегид полимерлар ишлатилади.
Бундай термореактив синтетик смолалар юқори ҳарорат ва босим остида қотади. Қотиш реакциясини тезлатиш учун турли катализаторлар қўшилади.
Плиталарнинг намли муҳитга чидамлилигини ошириш учун майдаланган ёғоч қириндиси массасига нисбатан 1 % гача парафин, ёки серезин қўшилади. ДСП узунлиги 2500...3500, эни 1220...1750 ва қалинлиги 10...25 мм ўлчамларда;
экструзион усулда ишланганининг узунлиги 2500, эни 1250 ва қалинлиги 15...52 мм қилиб тайёрланади.
ДСП нинг намлиги 8 %, сув шимувчанлиги 12...80 %, иссиқ ўтказувчанлик коэффициенти 0,06...0,22 Вт/м 0С, иссиқ ютувчанлиги 1,7...1,9 кЖ/(кг к). Ёғоч асосидаги пластик плиталарнинг турлари 2.16 – расмда келтирилган.
Охирги йилларда қурувчилар ўзларининг тажрибаларида хонадонларни “қуруқ пардозлаш” технологияси қўлланилишининг афзалликларига амин бўлмоқдалар. Ҳозиги кунларга қадар ушбу технологиянинг ютуқлари хонадонлараро пардадеворлар, осма шифтларни қуриш ва деворларни қоплашда жорий қилинар эди. Полнинг йиғма қуруқ асосининг элементларини гипс-толали листлардан ГТЛ (ГВЛ) тайёрлаш технологиясини ўзлаштиргандан сўнг (3.1-жадвал) полларни қуришда ҳам намли жараёнлардан воз кечиш имкониятлари пайдо бўлди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
