Zbekiston respublikasi transport vazirligi qurilish muhandisligi fakulteti

1.16. Oraliq qurilmalarning yuk ko‘taruvchanligini qayta hisoblash
1. Oraliq qurilmaning sinfi past bo‘lganda, yo‘l o‘qi loyiha holatigacha siljitiladi. Bu oraliq qurilmaning mustahkamlik va chidamlilik bo‘yicha sinfini oshirish orqali amalga oshiriladi:
; (1.115)
, (1.116)
bunda K_min – mustahkamlik yoki chidamlilik bo‘yicha minimal sinf; 0,5 – yo‘l o‘qining siljishi nulga teng bo‘lganda, to‘singa to‘g‘ri keladigan muvaqqat yuk xissasi.
2. Yo‘l o‘qining oraliq qurilma o‘qiga nisbatan siljishi bartaraf etilgandan, ballastni qirqish (ko‘prik ustida va unga kirishda) hisobida ballast qatlami qalinligini me’yoriy qiymatgacha kamaytirilgan yoki oraliq qurilma ko‘tarilgandan keyin bosh to‘sinning mustahkamlik va chidamlilik bo‘yicha sinflari eguvchi moment va ko‘ndalang kuchga hisoblashda tegishlicha quyidagi formulalardan aniqlanadi:
; (1.117)
, (1.118)
bunda , Q_np – ko‘rilayotgan kesimda ballast qatlamining me’yoriy qiymatida mustah­kamlik va chidamlilikka hisoblashlarda aniqlanadigan eguvchi moment va ko‘ndalang kuch


, (1.119)
, (1.120)
, (1.121)
bunda – ballast qatlamining me’yoriy qiymati.
Rixtovka yo‘li bilan yo‘l o‘qining siljishi bartaraf etilgandan keyin bosh to‘sinning mustahkamligi bo‘yicha sinfi (1.115) formuladan aniqlanadi.
K=5,54×0,54/0,5=5,975.
Shunday qilib, K/K_o = 5,975/6,1=0,978 va m_o=0,272 bo‘lganda, poezdlar harakati tezligini 50 km/s gacha oshirish mumkin (1.11–rasmga q.).
Yo‘l o‘qining siljishi bartaraf etilgan va ballast qatlami qalinligini me’yoriy qiymatgacha kamaytirilgandan keyin bosh to‘sinning mustahkamlik bo‘yicha sinfi eguvchi momentga hisoblashda (1.117), (1.119) va (1.120) formulalardan aniqlanadi:
P_nb=0,5×2.08×14=14.56 kN/m;
M_np=(1,1×24.882+1,2×14.56)16.17=725.1 kNm;
K=5,54x0,54(4070–1350)/0,5(4070–15500=6,48.
Oraliq qurilmaning hisoblangan sinfi 6,48 harakatdagi yuk 6,1 sinfidan katta chiqdi, shuning uchun poezdlar harakati tezligini cheklash bekor qilinadi.

1.11–rasm. Poezd yuki harakatining ruxsat etilgan tezligini hisoblash uchun grafik