Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

аLi
– i маҳсулотини ишлаб чиқариш учун Миллий иқтисодиётда 
сарфланадиган меҳнат ҳаражатлари, i – маҳсулотнинг номери. 
аLi*
- i маҳсулотини ишлаб чиқариш учун Чет эл иқтисодиётда 
сарфланадиган меҳнат ҳаражатлари. 
аLi/аLi*
- маҳсулот бирлигига сарфланадиган Миллий иқтисодиётдаги 
меҳнат ҳаражатларининг Чет эл иқтисодиётдаги меҳнат ҳаражатларига 
нисбати. 
аL1/аL1*< аL2/аL2*< аL3/аL3*< …<аLn/аLn* 
W – Миллий иқтисодиётда соатбай иш ҳақи.
W* - Чет эл иқтисодиётда соатбай иш ҳақи. 
Маҳсулотнинг ишлаб чиқариш ҳаражатлари Миллий иқтисодиётда:
w aLi
, Чет эл иқтисодиётида: 
w* aLi*
.
Агар 
w aLi < w* aLi* 
ёки
aLi* / aLi > w/ w*
, маҳсулотни Миллий 
иқтисодиётда ишлаб чиқариш арзонроқ бўлади.
Агар 
w aLi > w* aLi* 
ёки
aLi* / aLi < w/ w*
, маҳсулотни Чет эл 
иқтисодиётда ишлаб чиқариш арзонроқ бўлади.
аLi/ аLi* 
қаторидаги
 
мамлакатлардаги иш хақиларнинг нисбатини 
кўрсатадиган 
w*/ w
ўлчам ихтисослашув критерийсини белгилайди. Ушбу 
кўрсаткичдан чапда жойлашган маҳсулотлар Миллий иқтисодиётда ишлаб 
чиқарилади, ўнгда жойлашган маҳсулотлар Чет эл иқтисодиётида ишлаб 
чиқарилади. 

---

33 
Саволлар: 
1.
Мамлакатларнинг нисбий афзалликлари қандай аниқланади? Аниқ мисол 
орқали тушунтириб беринг. 
2.
Бирон бир маҳсулотнинг жаҳондаги нисбий таклифи чизиғи қандай 
шаклланади?
3.
Маҳсулотнинг жаҳон нисбий нархи қайси даражада ўрнатилганда 
мамлакатлар нисбий афзалликка эга бўлган маҳсулотларни ишлаб 
чиқаришга ихтисослашади? 
4.
Ташқи савдодан олинадиган мамлакатларнинг ютуғи нимадан иборат? 
Мисол орқали тушунтириб беринг. 
5.
Нисбий афзаллик назариясини кўп маҳсулотли моделга кўллашнинг 
хусусиятлари қандай?