´збекистон республикаси солиµНИ

 
Ҳисоб – китобнинг асосий шакллари 
Ҳисоб – китобнинг шакллари 
1.
Акцепт
2.
Аккредитив
3.
Тўлов топшириғи 
4.
Чек 
5.
Пластик электрон карточкалари. 
 
Ҳисоб-китобнинг 
акцепт 
шакли
 
- 
бу 
кенг 
тарқалган 
ҳисоб-китоб 
шакллариданҳисобланиб, 2/3 қисмни ташкил этади. Акцепт шаклининг хусусиятларидан бири 
шундаки, бунда ҳаридорга хизмат қилувчи банк муассасаси товар етказиб берувчи 
дорихонаҳисобварғини ҳаридор - дорихонарозилик берган тақдирдагина тўлайди.
Лекин, ҳаридор дорихонасчётини тўлашга розилик бериши ёки тўлашдан бош тортиши 
ҳам мумкин. Ҳаридор дорихонаҳисобварағини тўлашдан бош тортган ҳолдагина, банкка бу 
ҳақда ёзма равишда маълум қилади.
Акцепт шаклидаги ҳисоб-китоб маъноси шундан иборатки, таъминотчи товарни жўната 
туриб тўлов талабномасини истеъмолчига юборади. 
Натижада, истеъмолчи унинг иккинчи қисмини тўлов топшириқномасини тўлғизади ва 
банкка топширади. Бунда истеъмолчи банкка ўзининг ҳисоб рақамидан пулни сафдан чиқариб 
таъминотчи ҳисоб рақамига ўтказишни буюради. 
Истеъмолчи акцептдан қуйидаги шароитларда воз кечиши мумкин: 
1)
буюртма берилмаган бўлса; 
2)
истеъмолчининг розилигисиз муддатдан олдин юборилган бўлса; 
3)
сифатсиз товар бўлса; 
4)
нархи келишилмаган бўлса; 
5)
олдин шу товар қиймати тўланган бўлса. 
Айрим вақтларда қисман акцептдан воз кечиш мумкин. Лекин, комунал хизматлар (сув, 
газ), электр энергия ва телефон ҳақлари тўловчининг розилигисиз ундириб олинади. 
Қуйидаги бухгалтерия ёзувлари амалга оширилади:
I. Таъминотчидан товар жўнатилганда 
1) Д
4500, 4600, 6200
К
4000,
Д
4500, 4600, 6200,
К
2000 
2) ҳисоб рақамига пул маблағларини ўтказиш вақтида
Д
5100 
К
4600 
ёки Д
5100 
К
6200 
II.Истемолчига товар келиб тушганда 
1) Д
1000
К
6000
ёки Д
1200
К
6000 
2) ҳисоб рақамидан маблағни чиқарилганда:Д
6000
К
5100

---

39