Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Маҳаллий ангиоматоз
- тан ан и н г маълум чегарали соҳала- 
ридаги том ирларнинг ж ойлаш иш идаги ўзгариш лардир. Ю з те- 
риси, оғиз ш и л л и қ қавати, кўз пардаси, меьда ва ичакларнинг 
ш и л л и қ қаватида тез-тез учраб ту ради. К л и н и к кечиш ида ри ­
вож ланиш кузатилмайди. А нгиом атоз бин аф ш а, қизғиш , кўкиш
рангли доғ ш аклида, б ош қа ҳолатларда ш и л л и қ қават ва тери 
устига чиқиб турган ҳолатда кузатилади. Д оғ ю заси ғадир-будур 
қалпоқча ва тангача билан қопланган бўлиш и мумкин.
Б ем орларга элем ентларни м орф ологи к текш и ри ш д а ян а бир 
бор у н и н г тарқал ган л и ги га, си м м етр и к ж о й л аш и ш и га, б ем ор- 
д аги эл ем ен тл арн и бир турдаги кўриниш ига нисбатан ёки тур­
л и кўриниш даги то ш м ал ар эк ан л и ги н и ан и кд аш муҳимдир.
Э л е м е н тл а р н и н г б и р -б и р и га ни сб атан ж о й л аш и ш и га аҳа- 
м и ят б ери ш таш хислаш да муҳимдир. Т ош м алар чегараланган 
ва гуруҳ-гуруҳ ҳ ол и д а ж о й л а ш и ш и , турл и х и л д аги ш а к л л а р
ҳ о си л қ и л и ш и ё к и б и р ч и з и қ б ўй л аб ж о й л а ш и ш и м ум ки н . 
Т ош м алар алоҳида ry p y v ia p ra аж ралиб ж о й л аш ад и ган бўлса, 
у ҳолда герпетик ш аклли деб ю ритилади. Т ош м алар м арказга 
т о м о н қ у й и л и ш к ў р и н и ш и д а ё к и п е р и ф е р и я г а т а р қ а л у в ч и
кўри н и ш и д а ж ой л аш и ш и ҳам м ум кин. Т аш хи с учун ж ароҳат 
э л е м е н ти н и н г чегараси ҳам муҳим аҳам ият касб этади; ч ега­
раси а н и қ ёки сези ларси з бўлади. К ўпинча тош м ал арн и н г ж о й ­
л а ш и ш и , м асалан т е р и н и н г о ч и қ қисм и ва ш и л л и қ қаватида 
ҳамда ф ақ ат лаб қизил ҳош иясидалиги \а м аҳам иятлидир.
М ор ф о л о ги к эл ем ен тн и текш и раётган и м и зд а у н и н г ран ги - 
н и , ш акл к ў р и н и ш и н и , а тр о ф тўқ и м ага нисб атан ж о й л а ш и ­
ш и ва к о н си стец и яси н и , қ ан ч ал и к чуқурликда ж ой л аш ган ли - 
ги н и п айпаслаб билиб о л и ш и м и з зарурдир. Б ем орд ан с ў р а г i

---

О т з бўшлиғи шклмиқ қавати ва лаб касалликлари ҳақида тушунча
15
ва кўриш асосида ҳар б и р то ш м а н и н г д авр и й л и ги н и , вакд-и- 
вақти б илан пайдо бўладим и, қанча вақтгача ш акли н и тутиб 
ту ради, асоратли ч ан д и қ қоладим и ва қандай хусусиятли, д е ­
ган саволларга о й д и н л и к киритам из. Таш хис учун изом орф ли 
р еак ц и я (К еб н ер с и м п то м и ), ян ги бирлам чи элем ен тл арн и н г 
пайдо бўлиш и, э л ем е н тн и н г сую қлик тар ки б и , у н и н г ш икас- 
тл о в ч и ў рн и , тери ёки ш и л л и қ қават эк зо ген ом и л л ар и н и н г 
(о л и н и ш и , суқи м ли к, ти л и н и ш и , куй и ш и , қуёш нури таъ си ­
ри) аҳам ияти муҳим ўрин эгаллайди.
А йрим ҳолатларда м орф ол оги к э л ем е н тн и н г у ёки бу ту­
ри га т е ги ш л и л и ги н и а н и к д а ш м ақ са д и д а м ахсус т е к ш и р и ш
усули, “ ви тр о п р е сс и я” - ш иш али ёки аш ёви й о й н а б илан ж а- 
роҳат б осилиб соат йўналиш и бўйича буралади; бунда ж аро- 
ҳатн и н г б ўялиш ига қараб, ичидаги сую қлиги (м ассаси) ан и қ - 
л ан ад и .
Агар эти ол оги яси асосида и н ф ек ц и я л и тав си ф л и касал л и к- 
ка гумон пайдо бўлса, б актер и о ско п и к, айрим ҳолатларда бак- 
т е р и о л о г и к т а ш х и с л а ш ў т к а зи л а д и , б ун д а т е к ш и р и л а ё т г а н
ҳосила элем ен тд ан аш ё олинади.
К асал ли к лар н и н г ай ри м турларида п уф ак сую кдиги т а р к и ­
б и н и , суртм аларн и н г цитологик тар к и б и н и , эр о зи я ю засидан 
о к о н т о л и т и к ҳуж айра эл ем ен тл ари ни то п и ш учун текш и ри ш
ўтказиш зарурати тугилади. Д ерм атологиянинг мураккаб том он - 
лари дан ян а бири ш уки, кўп ч и ли к касалликлард а ун и н г э ти ­
о л о ги к ва п ато ген ети к кел и б ч и қ и ш и д ан қатъи н азар , б и р - 
бирига ўхш аш белгили тош м алар кузатилиш идир. Бундай ҳолат- 
л а р д а т е к ш и р и ш н и н г г и с т о л о г и к ту р и - б и о п с и я у с у л и н и
қўллаш га тўғри келади. Т ек ш и р и ш учун ж ароҳатдан ҳам, соғ- 
лом тўқим адан ҳам қисм ан бўлак узилиш и зарур. Ҳ уж айралар- 
ни ги стологи к сол и ш ти ри ш таш хислаш учун асос бўлади.
О хирги 15-20 йиллар м обайнида оғи з бўш лиғи ш и л л и қ к а ­
вати ва д ерм атозли касал л и кл арн и таш хислаш м ақсадида к а ­
сал л и к патогенезида им м унитет ҳолати муҳим аҳам иятли, ш у­
н и н гд ек , аутоим м ун м ехан и зм л арн и те к ш и р и ш каби воси та- 
л и ва т ў ғр и д а н -т ў ғр и