Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Сурункали қайталанувчи афтали стоматит
генитал анал 
соҳа, ҳатто и ч ак д аги (Т у р е н а н и н г катта а ф таси ) аф таси м о н
то ш м а л а р н и н г ген ерал л аш ган аф тали с и м п т о м и , Б ахчет к а ­
саллиги белгиси - ан ал-ген и тал соҳадаги ярал и тош м ал арн и н г 
аф таси м он юзага кел и ш и , б ош қа ҳолатда, тер и п иодерм ияси 
ва кўз ж ароҳатланиш и вакгидаги о ғи з ш и л л и қ қобиғида пай- 
д о бўладиган тош м алардир.
Ҳ еч вақт унутм аслик к ер акки , оғиз бўш лиғи ш и л л и қ қо- 
б и қ қавати аф таси о р ган и зм н и н г б ош қа ум умий касалли кла- 
ри си м п том и кўриниш ида ҳам ю зага чиқади.
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қаватидаги аф тал ар н и н г к л и ­
н и к тавсиф и турличадир. Ж араён 1 см гача катталикдаги, пайдо 
бўлгандан б и р н еча соат вақт ўтиб, ш и л л и қ қ о б и қ н и енгил 
кўтариб чи қади ган , қизарган, чегараси а н и қ , ай л ан а ёки овал 
ш аклидаги оғри қли д о ғн и н г пайдо б ўлиш и б илан бош ланади. 
К е й и н ч а л и к , я на б и р неча соат ўтгач, эл ем ен т эр о зи я га уч- 
раб, қатти қ ёпиш ган ф и бри н л и о қ-к и р си м о н караш б илан қоп- 
ланади. Бундай о қ -к и р с и м о н ф и б р и н кўп и н ч а атроф идан ю пқа 
қизарган ҳош ия б илан ўралади. А ф та си ланганда ю м ш оқ, тек- 
канда жуда оғрикди бўлади. Ў ткир н екроз ҳолатида аф та асо ­
си д а а н и қ ч егар ал и и н ф и л т р а ц и я вуж удга келади ва атроф

---

128
О т з бўш лит шиллиқ қавати ва ла б касалликлари
тўқим алардан сези ларли енгил* о қ -к и р с и м о н ай л ан а ёки овал 
ш аклда қатлам ҳосил қи л и б , тукли, худди тўқи м а ю зига ўхшаб 
туради. Б ундай аф та уга қи зари ш и б илан атроф тўқим алардан 
а н и қ аж ралиб, л и м ф ад ен и т б илан кечади, кам д ан -кам ҳолат- 
да тан а ҳарорати кўтарилади. О радан 2-4 ҳафта вақт ўтгач, не- 
кротик модда аж ралиб туш ади, я н а-2 -3 ҳаф тадан к ей и н , одат- 
да, аф та пасаяди, бир н еча кунгача у н и н г ў рн и н и қизариш ли 
ҳолат қоплаб туради.
А йрим ҳолатларда аф талар қи зари ш доғи б илан эм ас, б ал ­
ки анем ияли доғ б илан ҳам бош ланади. К ўпинча б е морда афта 
ҳосил бўладиган соҳада, аф та ҳосил бўлм асдан б и р неча кун 
олдин, куйиш , о ғр и қ сези ш кузатилади. Бу б илан бир вақтда, 
б и т т а , и к к и т а , кам ҳ о л а тл а р д а у ч т а -т ў р т т а а ф т а л а р п а й д о
бўлиш и м ум кин. К асал л и к н и н г ўзига хос белгиси - то ш м ал ар ­
ни н г кўтарилиб, вақти -вақти б и л ан қайталаниб тури ш и ора- 
сидаги д а вр н и н г б и р н еча кундан ойларгача ч ўзилиш и мум- 
кинлигидир.
Т ош м алар кўпинча лун ж , лаб, ти л н и н г ён юзаси ш и л л и қ
қ о б и қ қаватларида кузатилади. А ф талар м и л к н и н г м аргинал 
қисм ида ж ой л аш ган да, яри м ой си м он ш аклда бўлиб, қ а гги қ
ш анкрга жуда ўхш аб кетади.
А ф талар таш қи кўриниш идан ш и кастланган, герп ети к э р о ­
зи я, захм папуласига ўхш айди, юзаси эса б и р неча вақт ўтгач, 
о қ -к и р н ек р о ти к караш ҳосил қилади. Г ерп ети к э р о зи я н и н г 
аф тадан ф арқ и ярим кл и н и к ҳолатларнинг кузатилиш и, унча 
к учли о ғр и қ бўлм асли ги, ял л и ғл ан и ш р е а к ц и яс и н и н г атроф - 
га тарқал ган л и ги ; герпесли эрози ял ард а гуруҳ-гуруҳ пуф аклар- 
нинг кузатилиш и б илан ўзига хосдир. Захм папуласи кам оғри- 
ш и , асосид а и н ф и л тр а т б ў л и ш и , ял л и ғл ан и ш ўчоғи ҳ о ш и я- 
сида зў р и қ и ш ҳолати, аж рал аётган эр о зи яд ан оқ- тр е п о н е м а
то п и л и ш и б и л ан ф арқланади.