Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Даволаш.
Қ айталанувчи аф тали стом атитни даволаш касал ­
л и к н и н г этиология ва патогенези охиригача ан и кд ан м аган л и - 
ги учун д о и м о қ и й и н ч и л и к туғдиради. Д аволаш учун муҳим 
тад б и р -к асал л и к н и ан и кд аш , м еъ д а-и чак тракти ва ж игар ф а- 
о л и я ти н и б и л и ш , ф о кал и н ф е к ц и я н и , и н ф е к ц и о н -а л л е р ги я - 
ни, Т -ҳуж ай ра ети ш м о вч и л и ги н и , да во воситалари истеъм ол 
қ и л г а н л и г и н и , б е м о р н и н г и м м у н о л о г и к м о д у л я ц и я с и н и , 
унинг махсус бўлмаган реактивлигини ўрганиш зарурдир. Т и ш - 
лардаги патологик ҳолаглар ва уларни даволаш га асоси й эъ ти ­
бор б ери ш қайталанувчи аф тали стом атитларни даволаш учун 
асоси й й ўналиш ни белгилаш да муҳимдир.
Агар бем орлар орасида бактериал аллергенларга сезги рли к- 
н и н г ю қ ори ли ги а н и қ л а н с а , шу ал лерген га махсус д е с е н с и ­
б и л и зац и я давоси ўтказилади: жуда кам м икдордаги (0,001 мл) 
аллерген тер и ичига ю бориш дан бош ланади. Агар икки ёки ун- 
дан кўп аллерген га о р га н и зм н и н г сезгирлиги ан и кд ан са, тери 
ичига и к к и ё к и уч турдаги аралаш м а бир вақгда ўтказилади. 
Б актериал ал лергенлар б илан даволаш ём он сиф атли ҳосила- 
л а р д а , ҳ о с и л а н и н г и к к и н ч и я р м и д а , б у й р а к , ж и га р , ў п к а , 
ю р а к н и н г д ек о м п е н с а ц и я л а н га н касал л и кл ари д а, ўпка си л и - 
д а, ф аол р евм атои д ж ар аён д а, руҳий зў р и қи ш л ар д а м ум кин 
эмас.
М ахсус бўлмаган десенсибили зацияловчилар сиф атида гис­
тоглобулин, гамм а-глобулин ва гистам инни сакдовчи ком плекс

---

130
О т з бўш лит шиллиқ қават и ва ла б кисал.шклари
воситалар кулланилади. Г истоглобин қондаги зард обн и н г гис- 
там и н оп екти к ф аоллигини ош иради. Восита қуйидагича: 3 кун- 
да 1 м арта 2 мл тери остита ю борилади, д аво м уолаж аси 10 
инъекциядан иборат. Такрорий 1 ва 3-даволар орадан 1 ой утгач 
утказилиш и м ум кин. Гистоглобин га қарш и кўрсатмалар: тана 
ҳароратининг дои м и й кутарилиш и, ҳайз ва ҳом иладорликдир.
М ахсус булм аган д есен си б и ли зато р ва д етокси рл овч и во­
сита сиф атида натрий тиосульф атни қўллаш яхш и натиж а бе- 
ради. В оситани вена ичига 10 мл д ан (30% л и эр и тм аси н и ) 
ҳар кун и ёки и чиш га 10% л и сувли эр и тм аси н и 1,5-3 гр дан 
овқат вақтида тавси я этилади.
О р г а н и зм н и н г м ахсус б у л м аган р е а к т и в л и г и н и кўтари ш
м ақсадида бош қа д ори воситалари б илан ком плекс продиги- 
озан, пироген ал, л и зо ц и м қўлланилади.
П род и ги озон н и парентерал усулда ки ри тган и м и зд а стом а­
ти тн и н г сурункали ш аклида, бе м орда оддий герпес вирусига 
антитела ти т р и н и н г ош и ш и ва қондаги интерф ерон кон ц е н т­
ра цияси о ш и ш и , п ер и ф ер и к қонда л ей к о ц и тл а р с о н и н и н г о р- 
ти ш и кузатилади ва ф агоцитлар ф аоллиги кузатилади. П р о д и ­
гиозонни бир марта киритганда, 4-7 кунгача ю қоридаги кўрсат- 
м аларни ош и ш и аникданади.
Катарал стом атитда дори воситаси м уш ак орасига беш кун 
да во мида 15 мгдан 1 м артадан қилинади. К ей и н ч ал и к о р ган и з­
м н и н г реактивлигига қараб, д о за о ш и ри б борилади. А гар и н ъ ­
екц и яд ан кейин тана ҳарорати 37,5°С д ан кўтарилм аса, унда 
доза 25 м кг гача, кейин 40 м кг дан то 100 м кг гача ош ириб
борилади. П род и ги озон н и қўлланилиш ига қ арш и л и к - юра к 
етиш м овчилиги, қон ай л ан и ш и н и н г бузи л и ш и , м арказий асаб 
ти зи м и н и н г ж ароҳатланиш и кабилардир.
П ирогенол м уш ак орасига 2-3 кунда 1 марта ю борилади. 
Б ош лангич дозаси 25 М П Д н и таш ки л қилади. \ а р бир кей и н - 
ги ин ъекц и яд а д о за 25 М П Д га о ш и ри б борилади, 15 марта 
муолажа курс и такрорл ан ади . Л и зо ц и м оқсил таб иатли ф е р ­
м ент бўлиб, табиий им м унитетнинг бир ом илидир. Восита м ик- 
робга қарш и сти м ул яц и ялай д и ва ю қори б актери оц и д хусуси- 
ятга эга зард обн и ҳосил қилади, заҳарли хусусиятсиз, 10-12 
соат давом ида қонда сақл ан и б туради ва тез сўрилади. Л и зо ­
цим геморрагия га ва гистам инга қарш и аралаш м а бўлиб, о п е- 
ратив ж араён ни стим уляциялайди. Уни м уш ак орасига, куни- 
га 1 марта 100 мг д ан 20 курс муолаж а ўтказилади.
А ф тоз стом ати тн и н г рецидивли ш аклида витам инлар, ай - 
ни қса, аскорби н кислота қўллаш яхш и натиж а беради. С ви- 
там и н н и кун и га 1 г д ан , и и р и д о кси н н и - 0,005 г д а н , ри б оф - 
л ави н н и 0,005-0,01 г ва н икотин кислота ни 0,03-0,05 г дан ку­
пи га 3 марта овқатдан кейин тав си я қилинади.

---