Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги



Download 13,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet143/313
Sana14.07.2022
Hajmi13,62 Mb.
#799462
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   313
Bog'liq
Огиз бушлиги шиллик кавати Ж.А. Ризаев, 2008

O
fuj
бўш лит шиллиқ қавати ва лаб касалликлари
да ҳам кузатилади. К асал л и к н и н г асосий к л и н и к си м п то м л а ­
р и терида, ш и л л и қ қаватда қон қуй и л и ш л ар, бурун ва м и лк - 
д ан қон кетиш идир. С ероз қаватда, кўз тўр пардаси ва бош қа 
соҳаларда, б ош м и яд а қон қуй и л и ш и д а гем о р р аги яд ан к е й - 
и нги ан ем и я ривож ланади. К асал л и к н и н г ўзига хос тавси ф и
тром б оц и топ ен и яд и р. Р ем и сси я д аврида тром б оц и тл ар м и қд о- 
р и кам ай и ш и 10 д ақи қагач а ва ундан у зо қ вақт қон кетиш и га 
сабаб бўлади. Ж гут си м п то м и (К о н ч ал о в ск и й -Р у м п е л -Л е ед е ) 
а н и қ ва тезда м усбат нати ж а беради. Ў ткир ш аклда кам дан- 
кам кузатилиб, тан а ҳарорати о ш иш и б илан проф уз қон ке- 
ти ш , ш унингдек буйрак кўриниш и кузатилади. С том атологи к 
ва б ош қа мутахассис ёрдам и кўрсатилганда, тр о м б о ц и то п ен и - 
я л и б ем орлар б илан эҳтиёт бўлиш зарур. М уолаж аларни м аъ­
лум тай ёргарл и кд ан сўнг стац и он ар ш ароитда утказиш зарур.
Э ритрем ия (полиц итем ия, В а к е за касал л и ги ) қон я р а ту в ­
ч и т и зи м қ у р и л м а с и н и н г к а с ал л и ги б ўл и б , бутун та н а д а ги
қон м и қ д о р и н и н г о ш и ш и н ати ж аси д а э р и тр о ц и т ва ге м о гл а- 
б и н м и қд ори н и кўп ай и ш и кузатилади. Э ритрем ия кўпинча 40- 
60 ёш д аги э р к а к л а р о раси д а учрайди. К а с а л л и к б ем ор учун 
с ези л ар си з, қо р а м ти р -о л ч а рангдаги ҳолатга ўтади, бу эса ге­
м оглоб и н ти к л а н и ш и н ати ж аси д а к ап и л л яр л ар д аги м и қд о р и - 
н и н г о ш и ш и б и л ан б оғлиқдир. Т е з-те з м и л к л а р н и н г қонайди. 
О Б Ш Қ д аги т о м и р л а р н и н г қон б и л ан тў л и ш и ва н е й р о то - 
м и р л а р н и н г с и қ и л и ш и д а н ай р и м ш и л л и қ қ о б и ғ соҳаларид а 
п ар естези я кузати л ад и . Т аш х и с э р и т р о ц и т л а р м и қ д о р и н и н г 
те зл и к б и л ан ош и б кетган л и ги асоси д а қўйилади. Б ир вақтда 
гем оглоб ин ва қ о н н и н г ёп и ш қ о к д и ги кучаяди.
Анемия ҳ ол ати , қон ҳаж м ига нисб атан эри тр о ц и т ва гемог- 
л о б и н н и н г кам айиш и билан тавсиф лидир. Ҳ озирги вақтда ан е- 
м и ян и н г жуда кўп турлари ф аркданади. Б из а н е м и я н и н г оғиз 
бўш лиғида ўзгариш чақирадиган тури ни ўрганам из. Гипохром 
- темир етиш м овчилик анем ияси (хлороз). Х лорознинг эрга юза­
га келиш д аври ж и н с и й етилаётган ёш қизларда учрайди. Х ло­
р о зн и н г кечки юзага келиш и эса аёлларда клим актер олди д а в ­
рида кузатилади. О р ган и зм н и н г ўсиш и, қ о н н и н г йўқотилиш и 
н атиж асида о р ган и зм н и н г тем и рга бўлган тал аб и н и н г о ш и ш и
ж араёнида тем ир танқислиги кузатилади. К ечки хлорознинг па- 
то ге н е зи д а ах и л и я, хайз ц и к л и н и н г б узи л и ш и , и ч к и с е к р е ­
ц и я безлари ф аоли яти даги б узилиш , тем и р заҳи раси н и н г ту- 
гаш и натиж асида ю зага келади. Кдтор бем орлар ти ш эм ал и - 
н и н г ял ти р аш и йўқолади, ти ш л а р н и н г е м и р и л и ш и кучаяди. 
Б ем ор о ғзи н и н г қуриш ид ан, о вқ ат е й и ш н и н г қ и й и н л аш у ви - 
д ан , тилда, лабда ачи ш и ш ва оғри қд ан , таъ м с е зи ш н и н г бу- 
зи л и ш и д ан ш и ко ят қилади. Б ем ор бўр, ти ш п о рош оги , қуруқ


Қон ва қон яратувчи аъзоларнинг касалликларида ОБШК, ва лабдаги узгаришлар
157
д о н н и егиси келади. Б ем о р н и н г оғи з ш и л л и қ қ о б и қ қаватида 
о қар и ш , н ам л ан и ш н и н г етиш м аслиги кузатилади. Т ил ш и ш - 
ган, к атт а л а ш га н , т и ш л а р н и н г и зи ш и л л и қ қ о б и қ қавати да 
сезилиб ту ради. Т и л н и н г сўрғичлари, ай н и қса олдинги 1/3 Д е ­
м ида кучли атр о ф и ял ан ган ҳолати юз беради. О ғиз бурчагида 
тез--тез ё р и л и ш ҳолатлари кузатилади. Г ипохром ан ем и я н и н г 
таш хиси кўриш , а н а м н е з й и ғи ш , қ о н н и н г рангли кўрсатки - 
чини баҳолаш (0,4-0,5), м и кроанизоцитоз ва п айкилоцитоз асо­
сида қўйилади. Л ей к о ц и тл ар ва қон п л асти н кал ар и н и н г сони 
ўзгармайди. К асал л и к н и н г ёзги ва кузги даврларда қайталана- 
ди. Д аволаш учун тем и р, витам ин д ори воситалари ва тўйим - 
л и о вқ атл ан и ш тавси я этилади. С том атолог о ғи з б ўш лиғини 
с а н ац и я қилади, б ем орн и н ек р о ти к ж а р а ён н и н г ю зага к ел и ­
ш идан огоҳлантиради ва си м п то м ати к даволаш ўтказади.
В |2 витамин етиш м овчилик ёки ф олий етишмовчилиги ан е­
мияси - (А д д и с с о н -Б и р м е р , п е р н и ц и о з, ём он с и ф а т л и а н е ­
м и я ), э р и т р о п о э з н и н г қ а й т а л а н и ш и , а й л а н и ш и б и л а н т а в ­
сиф ланади. П ер н и ц и о з ан ем и я организм да В12 витам ини етиш - 
м о вч и л и ги д ан , м еъда э п и т е л и я л а р и н и н г тем и р д ан а тр о ф и я - 
га уч раш и ҳамда етарл и в и т а м и н л а р н и н г тўғри сўр и л м асл и - 
ги каби ж а р а ё н л а р н и н г о қ и б ати д и р . В |2 ви там и н и ва ф о л и й
к и сл ота ге м о п о эз учун муҳим о м и лд и р. В,, ви там и н и о рга- 
н и зм га м еъ д а и ч а к т р а к т и о р қ а л и ту ш а д и , б и р о қ м еъ д ад а 
ун и н г сўри ли ш и асосан ички ом или и ш тирокида гасром у-коп- 
р о т е и н , м еъ д ад а и ш л а б ч и қ и л а д и г а н у ш б у м о д д а о р қ а л и
амалга ош ади. В|2 ви там инининг гастром укопротеин билан ара- 
л а ш и ш и В |2 в и т а м и н о қ с и л к о м п л е к с и н и н г ҳосил б ўлиш ида 
и ш т и р о к этад и ва с ў р и л и б , ф о л и й к и с л о та с у я к кўм и ги н и
ф ао л л а ш ти р и ш , м еъ ёри й э р и т р о п о э зн и б елгилайди. К асал ли к 
д о и м и й ривож ланади. У мумий д ар м о н си зл и к, бош оғриғи, п а­
р естези я кузатилад и. Т и л н и н г ку й и ш и ш и ва ўзгари ш и д о и ­
м и й учрайди. Т ил сў р ғи ч л а р и н и н г а т р о ф и я л а н и ш и н а ти ж а ­
си д а я л ти р о қ , с и л л и қ бўлиб э п и те л и я л ар и қурийди ва мус- 
куллари атр о ф и ял ан а б ош лайди. Т и л д а о ч -қ и зи л доғлар пайдо 
бўлади (Г ен тер -М ел ер глоссити). Таш хис асосан қондаги кл и ­
н и к а н а л и з н ати ж ал ар и асоси д а қўйилади: гем оглабин м и қ - 
д о р и н и н г о зги н а к а м ай и ш и б илан эр и тр о ц и тл ар м и қд ори н и н г 
аҳам ияти кам ай и ш и ва ран г кў р сатк и ч л ар и н и н г (1.3-1.5) ю қо- 
рилиги кузатилади. Э ри троц и тл ар ан и зо ва п о й ки л о ц и то зн и н г 
ўтк и рлаш ган та в си ф л и л и ги ва а й н и вақтда м егал оц и т ҳамда 
м егалобластлар б илан кечади. С у як кўм и ги н и п у н ктац и я қи л - 
ган и м и зд а қ о н н и н г қ и зи л э л е м е н т л а р и н и н г қ ў зғал у вч ан л и - 
гини кўрамиз.
Д аволаш : В 12 ви там и н и 100-150 м кг ва ф о л и й ки слота 0.005 
г хан кун и га; оғи р ҳолатларда қон қуйиш ёки эр и тр о ц и т м ае-


158
О/из 
бўшли т ш иллиқ қават и ва ла б касалликлари
саж и қуйиш вақтида ви там и н л ар н и а р ал аш ти р и ш кер ак. О ғиз 
б ўш лиғидаги узгариш лар умумий даволаш дан кей и н тезда ўтиб 
кетади.
1. Қон ва қон яратувчи аъзо касаллиююрида о /и з бўшлиғи ш илпиқ
қават идаги ўзгариш ларнинг белгиларини санаб ўт инг.
2. А гранулоцит оз синдромида оғиз бўш лиғи ш и лли қ қават ида
қандай узгариш лар кузат илади.
3. Верльгоф кacaлJmгuдa оғиз бўш лиғи ш иллиқ қават идаги ўзга -
риш ларнинг асосий белгиларини айтинг.
4. Эрит рем ия касаллигид а о ғи з бўш лиғи ш и лли қ қават идаги
ўзгариш ларнинг белгиларини сананг.
5. Анемия ҳолат ида оғиз бўш лиғи ш иллиқ қават идаги ўзгариш -
ларнинг асосий белгилари.
6. А ддиссон-Бирм ер ка са лли ги ним а ва о ғи з бўш лиғи ш иллиқ
қават идаги бегиларини санаб ўтинг.



Download 13,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish