Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

5.2. Балғам ва плевра суюқлигини олиш.
Материални тўғри олиш лаборатория сўнгида яккол бўлади. Материални сутка давомида узок сакланиши ёки очик идишда йигиш сапрафит флорани кўпайишига олиб келади,бу эса форма элементларини бузилишига олиб келади ва хулосаларни ёмон чикишига сабаб бўлади .
Балғамни тоза, курук, даражаланган, тиник зич копкок билан бекиладиган идишга йигилади. Текшириш учун тоза балғам эрталабки вактларда ажралган иложи борича овкатдан олдин ва огиз чайилгандан сўнг олинади .Факат мико бактерияларни топиш максадида суткалик ва ундан ортик балғам йигилади. Текширишгача материал салкин жойда сакланади (музлатгичда ) Шуни ёдда тутиш керакки балғам деярли хардоим юкумли материал хисобланади,шунинг учун у билан эхтиёткор бўлиш керак,кўл ва атрофдаги буюмларни ифлослантирмаслик керак .
Плевра суюқлигини плевра пункцияси оркали 50-150 млгача тоза, курук, даражаланган тиник копкок билан ёпиладиган идишга оламиз.


5.3. Балғамни лабораторияда текшириш
5.3.1. Балғамни макроскопик текшириш
Балғамни текширишни тиник банкада кўришдан бошланади, кейин петри косачасидан ок ва кора фон ёрдамида қуйидагилар белгиланади :
1 Балғам миқдори.
Балғам миқдори бир неча миллилитрдан (сил ,бронхитни бошлангич даврида бронхиал астмада) бир неча литргача (абсцесс гангрена бронхо эктатик касалликда ) бўлади.
Бу касаллик холатига шунингдек касални балғам кўчиришига боглик , болалар ва заиф касаллар балғамни хаммасини кўчира олмайди.Шунинг учун жуда кам балғам ажралади . Балғам миқдорини ўлчаш учун даражаланган идишга куямиз ва миқдорини белгилаймиз .

2 Қонсистенция

Балғам қонсистенцияси унинг таркибий кисмига боглик , улар: ёпишкок ,суюқ ,ярим суюқ куюк ва хз бўлади. Бронхит бронхо пневманияда балғам ёпишкок бўлади. зардобли пневмонияда эса аксинча жуда ёпишкок ёмон ажралувчи бўлади .
3 Каватлилиги.
Балғамни каватларга ажратиш учун тиник идишга солинади ва кутилади.Ўпка жараёнларига боглик холда балғам 2 ёки 3 каватга ажралади.
Юкориги – шиллик, йирингли.
Ўрта –серроз.
Пастки –йирингдан тузилган,некротик тўкима элементларидан иборат.
Тоза йирингли балғам икки каватга ажралади –серроз ва йирингли. Сурункали йирингли жараённинг каватлилиги ўпка абцессида бўлади.
4.Характери.
Балғамнинг таркибий кисми шиллик,йиринг,қон,баъзан сероз суюқлигидан иборат бўлади, балғамнинг кўпчилик кисмини у ёки бу нарса ташкил килиши мумкин .
a. Шиллик-рангсиз ёки ок-кулранг ранг ,тиник ёки тутук, ўткир бронхитда ёпишкок қонсистенциялисини учратиш мумкин.
b. Шилимшик –йирингли-яшил ёки саргимтир рангда ,бадбўй хидли суюқлик ,силда учратиш мумкин ,сурункали бронхитда ,бранхиал астма ва бошқаларда бўлади.
Бронхиал астма хуружи одатда тиник, рангсиз “шишасимон балғам” ажралиши билан тугайди.
c. Серозная-кўпикли , шаффоф суюқ ёки елимсимон қонсистенцияли, рангсиз, саргимтир ёки эритроцитлар хисобига пушти, ўпка шишида учрайди.
d. Қонлиси –тоза қондан ташкил топиши мумкин ёки аралаш,кулранг-кизгиш,бронхоэктазда қонли шилимшик учрайди ,силда,ўпка ракида ,ўпка инфарктида бўлади.Яна гангренадан ва ўпка абцесидан олди кизгиш-йиринг , ярим суюқлик,кулранг-жигарранг булииши мумкин Агар қон нафас олиш органлари йулидан ташкарига секин ажралса, харакатланиши тухтаб колса, гемоглабин гемосидерин билан алмашинади ва балғам ранги кунгир рангли бўлади ,ўпканинг зардоб йигиб яллиғланишига хос