Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни Сақлаш Вазирлиги Тошкент фармацевтика институти Педагогик технологиялар ва педагогик

Педагог нутқи – педагогик маҳорат кўзгуси сифатида 
Олимларнинг ҳисоблашларига кўра ўқув учун ажратилган вақтнинг 
тахминан 1/4-1/2 қисми талабаларнинг педагог нутқини эшитишлари ва 
тушунишлари учун сарфланади. Демак ўқув материалининг талабалар 
томонидан пухта ўзлаштирилиши педагог нутқининг камолоти ва 
ѐрқинлигига боғлиқ экан. Хақиқатдан ҳам, А.Авлоний таъкидлаганидек ‖Сўз 
инсоннинг даража ва камоли, илм ва фазлни улуғлаб кўрсатадурғон
тарозисидир. Ақл соҳиблари кишиларнинг фикр ва ниятини, илм ва 
қувватини, қадр ва қимматини сўзлаган сўзидан билур‖. Айниқса, талабалар 
педагог талаффузи, нутқ техникасига катта эътибор берадилар. Дудуқ, 
кириш, товушга тақлид каби сўзларнинг, масалан ―айтайлик‖, ―хўш‖, 
―анақа‖, ―ўтга-бўтга‖, ―демак‖ каби сўзларнинг ўринсиз равишда кўп 
такрорланиши талабаларнинг энсасини қотиради. Бундай ҳол фақат ўрта 
мактаб педагоглари ва талабалари орасидагина эмас, балки олий ўқув юрти 
профессор- педагоглари орасида ҳам учраши ачинарли ҳолдир. Маслан, 
собиқ иттифоқ давридаги СамДУнинг бир педагогси (муайян сабабларга кўра 
у кишининг исмини айтмадик) бир жуфт маъруза давомида 82 марта хеч 
бекорга ―хўш‖ ва 172 марта ―демак‖ сўзини ишлатган. Бундай ҳол талаба ва 
талабаларнинг фанга бўлган қизиқишларни сўндиради. 
Кишининг овози, табиати ўзгармас деган фикрларга қўшилиб бўлмайди. 
Ҳозирги замон физиология фанининг далолат беришича овоз сифатини 
мутлақо ўзгартириш мумкин. Бу тарихий фактлар билан ҳам исботланган. 
Масалан, буюк нотиқ Демосфен ўз дудуқлигини машқ қилиш туфайли енгиб 
Қадимги Римнинг буюк нотиғига айланган. 
Билимларни мустаҳкамлаш учун саволлар: 
1.Педагогоик техниканинг тузилишини айтиб беринг. 
2. Педагогоик техниканинг эгаллаш йўллари ҳақида гапиринг 
3.Нутқ малакалари нима. 
4.Мимика ва пантомимикани тавсифланг. 
5.Ўз ҳиссий ҳолатини бошқариш деганда нимани тушунасиз. 
6.Педагогик мақсадга йўналганлик нима. 
7.Нутқни таърифланг. 
8.А.Авлонийнинг киши нутқига берган баҳосини атиб беринг. 
9.Нутқни машқ қилдириш мумкинми. 
10.Нутқни тузатиш усуллари. 

---

122 
Билимини текшириш учун топшириқлар