Ўзбекистон Республикаси Саноат хавфсизлиги

Юк кўтариш кранлари пўлат арқонларини браклаш нормалари 
1. Эксплуатацияда бўлган юк кўтариш кранлари пўлат арқонларини 
браклаш ИСО 4309 талабларини ҳисобга олган ҳолда тузилган юк кўтариш 
кранларини эксплуатация қилиш бўйича йўриқномага биноан ўтказилиши 
керак. 
Тегишли бўлимнинг эксплуатация қилиш бўйича йўриқномаси 
бўлмаса, юк кўтариш кранлари пўлат арқонларини браклаш ушбу иловага 
биноат ўтказилади. 
Пўлат арқонлардан фойдаланиш хавфсизлигини баҳолаш учун 
қуйидаги омиллардан фойдаланилади: 
а) симларни узилиш характери ва сони (1-3расм), шу жумладан охирги 
заделкаларда симлар узилиши мавжудлиги, узилган симлар тўпланиш 
жойлари мавжудлиги, симлар узилиш сонларининг кўпайиши жадаллиги; 
 
 
1-расм. Крест ҳолатида ўралган пўлат арқон 
симларининг узилиши ва силжиши 
 
 
2-расм. Симларнинг узилишини унинг емирилиши билан бириктириш: 
а- крест ҳолатида ўралган арқонда; б-бир томонлама ўрилган арқонда 
 

---

168 
 
3-расм. Тенглаштирувчи блок зонасида симларнинг узилиши: 
а- пўлат арқоннинг бир нечта тутамида; 6- жойидаги емирилиши 
бирикмасидаги иккита тутамда 
б) эшилганнинг узилиши; 
в) юзаки ва ички емирилиш; 
г) юзаки ва ички коррозия; 
д) ўртаси узилишини натижасида ҳолда пўлат арқон диаметрининг 
жойида камайиши; 
е) пўлат арқон симлари кўндаланг кесими майдонининг камайиши 
(ички кесимнинг йўқолиши); 
ж) тўлқинсимон, корзинасимон кўринишдаги деформация, сим ва 
тутамларнинг сиқиб чиқарилиши, тутам, синган жой, букилишлар ва ш.к.ни 
эзилиши; 
з) ҳарорат таъсирида ёки электр ёй разряди натижасида шикастланиши; 
2. Пўлат ва чугун блоклар билан ишлайдиган арқонларни 1-жадвалга 
мувофиқ узилишлар сонидан келиб чиқиб браковка қилинади. 
Одамларни кўтаришга ва эритилган ёки қиздирилган металларни, 
оловга хавфли ва захарли моддаларни ташишга мўлжалланган юк кўтариш 
кранларининг арқонлари икки баробар кам узилишда браковка қилинади.