Ўзбекистон Республикаси Саноат хавфсизлиги

§10. Бошқариш механизмлари ва аппаратлари 
185.
Юк кўтарадиган кранларни бошқариш аппаратлари шундай 
бажарилган ва ўрнатилган бўлиши керакки, бунда уларни бошқариш қулай 
бўлиши ҳамда юк илиш органлари ва юкни кузатишни қийналтирмасин, 
даста, ричаг ва механизмлар йўналиши эса оқилона бўлиши ва ҳаракатнинг 
йўналишига мос бўлиши керак. 

---

38 
Ҳаракатдан келиб чиқадиган йўналишларни шартли белгилаш ушбу 
механизм ва аппаратларда кўрсатилиши ва уларни эксплуатация қилиш 
муддати давомида сақланиши керак.
Бошқариш ричаги, дастак ёки маховикларининг алохида жойлашганда 
алохида қайд этилиши ва белгиланиши лозим. 
Нол ёки “Ўчирилган” ҳолатидаги қайд этишни кучайтириш оралиқ 
ҳолатидаги қайд этиш кучайтиришидан юқори бўлиши керак. 
Механизмларни реверс холатига ўтказиш тугмалари реверсив 
контактларни бир пайтда уланишига йўл қўймайдиган электр блокировкага 
эга бўлиши керак. 
186.
Ердан бошқариладиган юк кўтариш кранларда қўлланиладиган, 
қўлда бошқариладиган ишга тушириш аппаратлари ўз-ўзидан нол ҳолатига 
қайтиш мосламасига эга бўлиши керак. Контакторлардан фойдаланишда 
уларни ишга тушириш тугмасини узлуксиз босган ҳолда ишлатилган мумкин 
бўлади. 
Бошқариш аппаратлари илмоғи пўлат троссдан шундай узунликда 
ўтказилсинки, механизмни бошқараётган шахс кўтарилаётган юкдан хавфсиз 
масофада бўлишига имкон берсин. Бошқариш аппарати полдан 1000 дан 1500 
mmгача баландликда жойлашиши керак. 
187.
Контроллерли бошқариладиган электр юритмали юк кўтариш 
кранларида ҳимоя панели линияси контакторини ёқиш, фақат контроллерлар 
нол ҳолатида бўлганда рухсат этилади. 
Индивидуал нолли ҳимояга эга магнит контроллерлар нол 
блокировкаси контактлари ҳимоя панели (кириш қурилмаси) контактори 
занжирига ёқилмаслиги мумкин. 
Бу ҳолатда бошқариш кабинасида магнит контроллерини ёқилганлиги 
ёки ўчирилганлиги тўғрисида ахборот берувчи ёруғлик сигнализацияси 
ўрнатилиши керак. 
188.
Юк кўтариш машинасини бошқариш бир нечта постларини 
жойлаштиришда машинани бир вақтда турли постлардан бошқаришга имкон 
бермайдиган блокировка назарда тутилиши керак. 
Минора кранларни хавфсиз монтаж қилиш ва синаш ишларини амалга 
ошириш учун, уларда алохида ташқарига чиқарилган бошқариш пульти 
билан таъминланиши керак.