Ўзбекистон Республикаси Саноат хавфсизлиги

---

---

---

1 
Ўзбекистон Республикаси
Саноат хавфсизлиги 
давлат қўмитаси раисининг 
2019 йил “
20
”
июндаги 
20/ЮБ
-26-
сонли
қарорига
ИЛОВА
 
ЮК КЎТАРИШ КРАНЛАРИНИНГ
 
ТУЗИЛИШИ ВА УЛАРНИ 
ХАВФСИЗ ИШЛАТИШ
 
ҚОИДАЛАРИ
 
 
Ушбу “Юк кўтариш кранларининг
тузилиши ва уларни хавфсиз 
ишлатиш
қоидалари” (кейинги ўринларда –
Қоидалар деб юритилади)
Ўзбекистон Республикаси “Хавфли ишлаб чиқариш объектларининг саноат 
хавфсизлиги тўғрисидаги” Қонунига ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар 
Маҳкамасининг 2018 йил 16 июлдаги 538
-
сон “Ўз кучини йўқотаётган 
умуммажбурий идоравий ҳужжатларнинг ўрнига янги норматив
-
ҳуқуқий 
ва бошқа ҳужжатларни тайёрлаш бўйича чора
-
тадбирлар режасини 
тасдиқлаш тўғрисида”ги ҳамда 2019 йил 1 февралдаги
75-
сонли “Ўзбекистон 
Республикаси Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси тўғрисидаги низомни 
тасдиқлаш тўғрисидаги” қарорига мувофиқ
юк кўтариш кранлари тузилиши 
ва улардан хавфсиз фойдаланиш талабларни белгилайди
. 
 
1 боб. Умумий низомлар
 
1.
Ушбу Қоидалар юк кўтариш кранларини лойиҳалаш, тайёрлаш, 
реконструкция қилиш, таъмирлаш, монтаж қилиш ва эксплутация қилишга, 
уларнинг узеллари ва механизмлари, хавфсизлик қурилмалари, шунингдек 
юк илиш органлари, юк ушлаш мосламалари, таралар ва кран ости йўлларига 
бўлган талабларни ўрнатади.
2.
Юк кўтариш кранларини лойиҳалаш, тайёрлаш, реконструкция 
қилиш, монтаж қилиш, таъмирлаш, техник жиҳатдан қайта жихозлаш
ва эксплутация қилишга, уларни узеллари ва механизмлари, хавфсизлик 
асбоблари, шунингдек юк илиш органлари, юк ушлаш мосламалари, таралари 
ва кран ости йўллари саноат хавфсизлиги талабларини ҳисобга олган холда 
ишлаб чиқилади.
3.
Ушбу қоидалар қўйидагиларга тааллуқли:

---

2 
а) барча турдаги юк кўтариш кранларга, машина юритгичли 
кўприксимон
-
штабель (юк тахловчи) кранларга ва кран манипуляторларга;
б) ер усти рельс йўлларида харакатланувчи, бошқариш кабинасига эга 
юк кўтариш электр аравачаларга;
в) электрмагнит ёки пўлат арқонга илинган фақат илгак билан ишлашга 
мўлжалланган эксковатор
-
кранларга;
г) электр талларга;
д) сменали юк илиш (илгак, грейфер, юк кўтарувчи электрмагнит ва 
бошқалар) органларига;
е) ечиб қўйиладиган юк ушлаш ва илиш (строп, захват, травесалар ва 
бошқалар) мосламаларига;
ж) металлургия ишлаб чиқаришда ишлатиладиган махсус таралар 
(чўмич, мулда, металл қолиплар)дан ташқари, юк кўтарувчи тараларга, 
шунингдек талаблар, қоида ва меъёрлар билан ўрнатиладиган денгиз ва дарё 
портларида.
4.
Ушбу қоидалар қуйидагиларга тааллуқли эмас:
а) махсус қоидалар тегишли бўлган шахта, денгиз ва дарё портлари 
кемалари ва бошқа сузувчи мосламаларга ўрнатилган юк кўтариш кранлари
; 
б) ер ўйиш ускунаси ёки грейфер билан ишлашга мўлжалланган 
эксковаторлар;
в) фақат айвонли қурилмалар (титровчи чўктиргичли, шпунтни суғуриб 
олувчи, кажавали, бурғилаш мосламали ва бошқалар) билан ишлашга 
мўлжалланган кранлар;
г) махсус белгиланган юк кўтариш кранлари
(масалан,
уюм тозаловчи 
кранлар, кўмиш ва ўтқазувчи кранлари, қувур ётқизгичлар, электр ва авто юк 
ортувчи кранлар, тахловчи кранлар, йўл ва кўприк ўрнатувчи кранлар
ва 
бошқалар)
д) монтаж полиспастлари ва улар илинадиган конструкциялар (мачта, 
шевра, тўсинлар ва бошқалар);
е) ҳарбий идораларнинг махсус юк кўтариш кранлари
; 
ж) қўл тали. 
5.
Ушбу Қоидаларда қўлланадиган асосий термин ва тавсифлар 
1-
иловада келтирилган.
6.
Ушбу Қоидаларни тасдиқлаган орган қонунчиликда
белгиланган 
тартибда ўзгартириши ва унга қўшимча киритиши мумкин.