Ўзбекистон Республикаси Саноат хавфсизлиги

9-
расм. Корзинасимон деформация

---

175 
10-
расм. Ўртачасининг 
сиқиб чиқишида
13-
расм Пўлат арқоннинг 
эзилиши
 
14-
расм.Пўлат арқон
буралиб кетиши
11-
расм Тутамлар 
симларини сиқиб чиқариш а
-
битта 
б
-
бир нечта
15-
расм. Пўлат арқоннинг 
синиши
12-
расм. Пўлат арқон 
диаметрининг жойида 
катталашишида
16-
расм. Пўлат арқоннинг 
ҳаддан
ташқари букилиши 

---

176 
Юк кўтариш кранларининг
тузилиши 
ва
уларни
хавфсиз ишлатиш
Қоидаларига
10-
илова
Юк кўтариш кранлари
элементларини брак қилиш чегаравий 
нормалари
Элементлар
Элемент брак ҳисобланадиган дефектлар мавжудлиги
Кран 
ва 
аравачаларнинг 
юрадиган 
ғилдираклари
1.
Ҳар
хил катталикдаги ёриқлар
2.Дастлабки қалинликгача реборданинг 50% гача юзани 
ҳосил
қилиши
3.
Ғилдиракнинг
дастлабки диаметрини 2% гача 
камайтирадиган юмалатиш юзасини ҳосил қилиш
4.
Ўзаро 
кинематик 
бириктирилган 
ғилдираклар 
диаметрининг ҳар хиллиги , 0,5%*дан кўп.
Блоклар
Жилға бошланғич радиусидан блок жилғасининг 4ғ% 
дан кўп емирилиши
Барабанлар
1.
Ҳар
хил катталикдаги ёриқлар
2.
Барабан жилғасини профиль бўйича 2 мм.дан кўп 
бўлмаган ейилиши
Илгаклар
1.Юза қисмида ёриқлар ва йиртилишлар
2.
Хомуза(зев)нинг илгакнинг вертикал кесими 
дастлабки баландлигидан 10%дан кўп емирилиши
. 

---

177 
Тормозли 
шкифлар
1.Иш ва ўтириш юзаларига чиқадиган ёриқлар ва 
синишлар
2.Ҳалқа ишчи юзасининг дастлабки қалинлигидан 
25% дант кўп емирилиши.
Тормоз
накладкалари
1.Парчинлар 
орасидан 
ёриқларга 
келадиган 
ёриқлар ва синишлар
2.Тормоз 
накладкасининг 
қалинлиги 
бўйича 
парчинлар пайдо бўлишигача ёки бошланғич 
қалинлигидан50%дан кўп эмас
Марказий узатмали механизмлар учун
* 

---

178 
Юк кўтариш кранларининг
тузилиши 
ва
уларни
хавфсиз ишлатиш
Қоидаларига
11-
илова
Олиб қўйиладиган юк кўтариш мосламаларининг браковка 
нормалари
 
 
Эксплуатациядаги, олиб қўйиладиган юк кўтариш мосламалари 
браковкаси, браковка тартиби, усуллари ва браковка кўрсатгичларининг 
норматив ҳужжатларга мувофиқ бажарилади.
Норматив ҳужжатлар мавжуд бўлмаганда, пўлат арқонли ва занжирли 
стропалар элементларининг браковкаси ушбу қоидаларда келтирилган 
тавсияларга мувофиқ ўтказилади.
Агар пўлат арқоннинг ташқи кўринадиган
симлар узулишлари 
жадвалда келтирилгандан ошса, пўлат арқон стропалари брак ҳисобланади
Икки боғламли пўлат 
арқонлар стропалари
Пўлат арқон стропаси узунлиги 
участкасида кўринадиган симлар узулган сони 
3d
6d
30d
4
6
16
пўлат арқона диаметри
d -
, мм.
Занжирли строп қуйидаги холатда брак ҳисобланади, агар занжир 
буғимлари занжирнинг дастлабки ўлчамидан 3% дан кўпроқ чўзилса (1
-
расм) 
ва занжир буғимлари кесимларининг диаметри 10% дан кўп емирилганда (2
-
расм).
Расм
. 1. 
Занжир буғимлари катталашганда
:

---

179 
L - 
буғимларнинг дастлабки узунлиги, мм
L - 
буғимларнинг катталашган узунлиги,мм
Расм
. 2. 
Занжир буғимлари диаметри кичиклашганда
d - 
бошланғич диаметр, мм; 
d , d - 
ўзаро перпендикуляр йўналишларда ўлчанган бўғимлар 
кесимининг асл диаметри, ,мм

---

180 
Юк кўтариш кранларининг
тузилиши 
ва
уларни
хавфсиз ишлатиш
Қоидаларига
12-
илова