|
2. Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik:
Ushbu mavzu bo’yicha talabalarni o’qitish odam anatomiyasi, topografik anatomiya va operativ jarrohlik, radiologiya bilimlariga asoslangan.
|
3. Mashg’ulotning tarkibiy qismi(mazmuni):
|
3. 1.Nazariy qism:
KAD-KOMAT NUKSONLARI. SKOLIOZ
QOMAT NUQSONLARI
To’rri stomat bosh va umurtka pogonasining to’g’ri xolati, dumba burmalarining simmetrik joylashishi, umurtkalar kirrali o’simtalarining tik xolati, yonbosh suyagi qirralarining gorizontal joylashishi, sagittal satxda umurtka pogonasining to’g’ri fiziologik
egik oyoushr uzunligining bir xilligi va oyoq, panjalarining tugri holati bilan tavsiflanadi (287-rasm, /).
Komatning patologiyasini aniqlash usullari juda ko’p bo’lib, amaliy ish uchun bola krmatining fochanokuratini olish kifoya kddadi.
Krmatning asosiy nuqsonlari kuyidagilardir:
Bukchaygan orsta (287-rasm, II) — umurtkhaning ko’krak qismidagi fiziologik kifozning kattalashishi, bel lordozi va chanok yotikdigi
Dumalost orqa — ko’krak qismida kifozning kattalashishi umurtka pogonasi bel sohasi lordozi bilan uygunlashadi (287-rasm, 111).
Yassы orqa — umurtkaning bo’yin va ko’krak qismidaga egikliklari uncha ko’zga tashlanmaydi, bel lordozi to’likdekislanib ketadi. Yassi va yassi-botik orqada tananing o’ki umurtka pogonasi bo’ylab o’tadi (287-rasm, IV). Bu turdagi krmat ko’prok; skolioz deformastiyasiga moyil.
Kifoz — umurtka pogonasi ko’krak qismining VII ko’krak umurtkasida orqa tomonga ko’prok buqilishi. Bola kuzdan kechirilganda frontal satzda umurtkalarning qirrali o’simtalari o’rta chizikdan qisman ogganligini aniqlash mumkin (287-rasm, V).
Asimmetrii komat — mushaklarning taranglashishi hisobiga to’g’rilanuvchi umurtka pogonasining frontal satx,i bo’yicha funkstional zaif ogishi. Krmatning bu turdagi buzilishi /darajali skoliozdan rentgen suratida aniqlanadigan o’zgarishlarning umurtkada yo’qligi bilan farqlanadi.
Komatning buzilishini aniqlashda bola organizmida mavjud bo’lib, muvozanatga ta’sir qiluvchi patologiyaga (ko’rishning yomonligi, kuloklardan bittasining garangligi, nafas olishning buzilishi) a\amiyat berish kerak Bolalarda xdrakat faolligining o’zgarishi natijasida (o’kish boshlanib, maktabda o’kiy boshlaganda) va juda tez o’sish, jinsiy balogatga etish davrida krmatning buzilishi yuzaga keladi va rivojlanadi.
Organizmda >hech qanday patologik o’zgarishlar bo’lmasdan komat buzilgan bo’lsa, shifokor, eng avvalo, uning sababini (katta bo’g’imlarning kontrakturasini aniqlashdan boshlab) topishi kerak
Kta bo’tmining kontrakturasi asosan shusiz \ai ko’zga yaqqol tashlanadigan bel lordozi namoyon bo’lmasligi uchun qo’lni yuqoriga ko’garish kobiliyati yo’q,olganda katta ko’krak mushaklarining refakstiyasi tufayli paydo bo’ladi. Kontrakturani aniqlashning to’g’ri yo’li kuyidagacha: bolani taburetkaga (kursiga) o’tkazib, elkasini devorga markam kisib ko’yiladi. Undan keyin bolaning ikkala qo’li yuqoriga ko’gariladi. Shunda bel lordozi aniqlanadi, ko’garilgan qo’l bilan devor orasidagi burchak o’lchanadi. Bu elka bo’g’imi kontrakturasining darajalardagi o’lchovini aniqlash imkonini beradi (288-rasm).
Ko’krak bo’limi uzoq, vakttacha patologik holatda bo’lganda fiksastiyalangan ko’krak kifozi paydo bo’ladi, uni bemorni yotgan holatidan o’tirish xolatiga o’tkazilganda aniqlanadi. Tekshiruvchining ko’krak bo’limi ostiga ko’yilgan qo’li to’g’ri o’sikdar orasidagi odatdagi harakatchanlikni sezmaydi, ko’krak bo’limida esa rotastion x,arakatlar bo’lmaydi.
Chanok-son bo’g’imlari kontrakturasiga katta dumba mushaklari kuchsizligi, sonni yozuvchilarning giperfunkstiyasi yoki kuymich-son (bertini) boylamining qisqarishi sabab bo’lishi mumkin. Chanoq-
son bo’g’imi kontrakturasi Tomas simptomi bilan tekshiriladi. Buning uchun bemor chalkancha yotgan xolatda buqilgan oyogini krrniga ko’yadi, shunda sor oyoq kontrakturaning burchagicha ko’tariladi.
Makdamlangan bel lordozi ikkala oyoqbir vaktda ko’taril-ganda lordoz yuqolganida va ularni koringa tortilib kisylgan xolda tekshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
