Zbekiston respublikasi qurilish vazirligi toshkent arxitektura-qurilish instituti

Agar anod va katod orasidagi kuchlanishni orttirib borsak, tutash rentgen nurini qisqa to’lqin uzunlik tomondagi chegarasi ham qisqa to’lqin uzunlik tomonga siljib boradi.

• Agar anod va katod orasidagi kuchlanishni orttirib borsak, tutash rentgen nurini qisqa to’lqin uzunlik tomondagi chegarasi ham qisqa to’lqin uzunlik tomonga siljib boradi.
• Rentgen nuri tutash spektrini qisqa to’lqin uzunliklar sohasidagi keskin chegarsini faqat kvant nazariya asosida tushuntirish mumkin. Agar elektronning kinetik energiyasi to’liqicha nurlanishga sarflansa, nurlanish chastotasi eng katta yoki nurlanish to’lqin uzunligi eng kichik bo'ladi, ya'ni

eU=

Bu ifoda tajriba natijasiga mos keladi. Katod va anod orasidagi potentsiallar farqi qancha katta bo'lsa, shuncha qisqa uzunlikdagi rentgen nuri hosil bo'ladi.

3. Uzlukli va uzluksiz spektrlar. "Spektrning katta to’lqin uzunliklar sohasi qanday tushuntiriladi?" degan savol tug’ilishi mumkin. Tormozlanish vaqtida hamma elektronlarning ham energiyasi to’lig’icha nurlanishga aylanmaydi, ularning energiya-sining bir qismi issiqlikкa aylanishi mumkin. Shuning uchun energiyaning issiqlikka aylanishi ortgan sari kvantlar soni kamayadi, to’lqin uzunligi esa ortadi. Tutash rentgen spektrini qisqa to’lqin uzunliklar sohasidagi chegaraviy to’lqin uzunlikni o'lchab Plank doimiysini katta aniqlikda hisoblash mumkin. Rentgen qurilmasini anodiga kelayotgan eletronlarning energiyasi oshishi bilan tutash rentgen nuri spektri ichida anod materialiga bog’liq bo'lgan katta intesivlikdagi bir necha chiziqli spektrga ega bo'lgan xarakteristik rentgen nurlanishi paydo bo'ladi. Bu nurlanishni hosil bo'lish jarayoniga to'xtalaylik.

• 3. Uzlukli va uzluksiz spektrlar. "Spektrning katta to’lqin uzunliklar sohasi qanday tushuntiriladi?" degan savol tug’ilishi mumkin. Tormozlanish vaqtida hamma elektronlarning ham energiyasi to’lig’icha nurlanishga aylanmaydi, ularning energiya-sining bir qismi issiqlikкa aylanishi mumkin. Shuning uchun energiyaning issiqlikka aylanishi ortgan sari kvantlar soni kamayadi, to’lqin uzunligi esa ortadi. Tutash rentgen spektrini qisqa to’lqin uzunliklar sohasidagi chegaraviy to’lqin uzunlikni o'lchab Plank doimiysini katta aniqlikda hisoblash mumkin. Rentgen qurilmasini anodiga kelayotgan eletronlarning energiyasi oshishi bilan tutash rentgen nuri spektri ichida anod materialiga bog’liq bo'lgan katta intesivlikdagi bir necha chiziqli spektrga ega bo'lgan xarakteristik rentgen nurlanishi paydo bo'ladi. Bu nurlanishni hosil bo'lish jarayoniga to'xtalaylik.