Ўзбекистон Республикаси Президенти


Узбекистан тарихи фанининг предмета, уни урганишнинг назарий- методологик асослари, манбалари ва ахамияти



Download 10,22 Mb.
bet6/134
Sana12.07.2022
Hajmi10,22 Mb.
#783799
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   134
Bog'liq
ozbekiston tarixi

Узбекистан тарихи фанининг предмета, уни урганишнинг назарий- методологик асослари, манбалари ва ахамияти
Узбекистан тарихи фанининг предмети ва тадкикот объекти.
Узбекистан тарихини урганишнинг назарий методологик тамойиллари: диалектик метод-холислик, илмийлик, тарихийлик, узвийлик. Узбекистан тарихининг жахон халклари тарихи билан боFликлиги. Тарихни урганишда ворисийлик, инсонпарварлик, ватанпарварлик, миллий таяга асосланиш тамойиллари. Тарихни ёритишда миллий кадриятлар, халк анъаналари ва урф-одатлари, диний эътикодлар, турли ижтимоий табакаларга нисбатан тарихий-маданий тараккиёт нуктаи назаридан ёндашув.
Узбекистан тарихи тарихшунослиги.
Узбекистан тарихининг долзарб муаммолари. Ислом Каримовнинг “Тарихий хотирасиз келажак йук» асарида бу масалаларнинг ёритилиши. Миллатнинг маънавиятини унинг тарихи, узига хос урф-одат ва анъаналари, хаётий кадриятларидан айри холда тасаввур этиб булмаслигини Ислом Каримовнинг «Юксак маънавият-енгилмас куч» асарида ёритилиши.
Узбекистан тарихини урганишда моддий ва ёзма манбаларнинг урни хамда ахамияти. Маънавий мерос, маданий бойликлар, кухна тарихий ёдгор-ликлар маънавиятни шакллантирадиган асосий мезонлар эканлиги.
Ватан тарихини даврлаштириш. - “Узбекистан тарихи” фанининг ёшларни хар томонлама етук, маънавий баркамол, ватанпарварлик, инсонпарварлик, ахлокийлик ва мехнатсеварлик сингари эзгу фазилатлар рухида тарбиялашдаги ахамияти.
Марказий Осиё жахон цивилизациясининг ажралмас кисми
Цивилизация тушунчаси. Узбекистан кадимги цивилизация ва маданият бешиги. Узбекистондаги тарихий ёдгорликлар: осори-атикалар, илк шахар харобалари хамда буюк фан ва давлат арбоблари, кадимги даврлардан бошлаб тараккий этган илм-фан ривожланган цивилизация бешиги эканлиги.
Инсоннинг пайдо булиши хусусидаги карашлар ва назариялар. Антропогенез жараёни. Инсониятнинг дастлабки аждодлари, уларнинг маконлари. Ватанимиз одамзод илк бор пайдо булган минтакалардан бири эканлиги. Кадимги одамларнинг турмуш тарзи, машFулотлари.
Ибтидоий жамият, уни даврлаштириш ва бу борадаги янгича ёнда-шувлар. Палеолит (кадимги тош) даври. “Ишбилармон одамлар”, “акл идрокли одамлар”, энг кадимги ва кадимги одамлар. Уларнинг маш^улотлари. Палеолит даври боскичлари. Илк палеолит даври одамлари, уларнинг маконлари: Селхнгхр, Коратог, Кулбулок. Фергантроп. Урта палеолит даври одамлари ва уларнинг маконлари: Тешиктош, Омонкутон, Обирахмат, Кутирбулок. Оловнинг кашф этилиши ва унинг ахамияти. Сунгги палеолит даври одамлари яшаган маконлар: Самарканд, Хужа Гур, ШуFнов, Коракамар. Палеолит даври ибтидоий хужалигидаги узгаришлар. Инсонларнинг яратувчанлик фаолияти. Неандертал одами.
Хозирги куринишдаги акл-идрокли одамлар (кроманьонлар)нинг шакл-ланиши. Мехнат куролларининг такомиллашуви. УруFчилик жамоаси - она уруFи жамоасининг шаклланиши ва унинг тараккиёти.
Мезолит (урта тош) даври. Бу давр одамларининг маконлари: Мачай, Кушилиш, Обишир. Марказий ФарFOна ёдгорликлари. Ук-ёйнинг ихтиро килиниши ва унинг ахамияти. Одамларнинг хайвонларни кулга ургатиши, бошокли усимликларни устириш малакаларини узлаштира бошлаши. Диний эътикодлар. Тасвирий санъат. Зараутсой, Сармишсой, Такатош, Тераклисой, Нурота ёдгорликлари.
Неолит (янги тош) даври. Жойтун маданияти. Урта Осиёдаги дастлабки дехкончилик манзиллари. Калтаминор маданияти ва унинг боскичлари. Марказий ФарFOна неолит даври ёдгорликлари. Хисор маданияти. Тош куролларининг такомиллашуви.
Чорвачилик ва дехкончиликнинг шаклланиши. Ишлаб чикаришга асосланган хунармандчиликнинг вужудга келиши: кулолчилик, кайиксозлик, тукимачилик ва заргарликнинг ривож-ланиши.
Энеолит даври. Саразм, Анов ва Замонбобо маданиятлари. Сунъий суFоришга асосланган дехкончилик маданияти марказларининг пайдо булиши.
Бронза даври, унинг ёдгорликлари: Намозгох, Олтинтепа, Сополлитепа, ТозабоFёб, Амиробод, Чуст маданиятлари. Ватанимиз худудларида утрок дехкончиликнинг ривожланиши. Патриархал ота уруFи муносабатларининг юзага келиши.
Бронза давридаги ижтимоий-иктисодий узгаришлар. Мехнатнинг биринчи йирик таксимоти. Хужаликларнинг ихтисослашуви. Утрок ва куч-манчи ахоли муносабатлари. Урта Осиёда илк шахар маданиятининг пайдо булиши: Олтинтепа, Сополлитепа, Жаркутон ва бошкалар. Зардуштийлик таълимоти, унинг жахон цивилизациясидаги урни. Ёзув маданиятининг шаклланиши ва ривожланиши. Дастлабки диний карашлар. Урта Осиё шахарларининг жахон шахарсозлик маданиятида тутган урни. “Авесто”. “Эзгу фикр, эзгу суз, эзгу амал”. “Авесто”да борликнинг яхлитлиги ва бир бутунлиги, инсон хаётининг табиат билан уЙFунлиги масаласи. “Авесто”нинг инсоннинг маънавий хаётини шакллантиришдаги урни.
Азалий миллий маънавиятимиз Навруз мисолида. Навруз байрами биз учун хаёт адабийлиги, табиатнинг устувор кудрати ва чексиз саховатининг, куп йиллик миллий киёфамиз, олийжаноб урф-одатларимизнинг бетакрор ифодаси эканлиги.

Download 10,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   134




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish