Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

Япония, Сингапур, Бразилия
каби давлатлар 
конституцияларида ҳам мавжуд.
Ушбу қоида барча давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, 
мансабдор шахсларни Конституцияга мувофиқ иш кўришга, 
қарорлар қабул қилишга мажбур қилади, фуқароларнинг 
Конституцияда белгиланган ҳуқуқ ва эркинликларининг бошқа 
қонун ҳужжатлари билан чекланиши ёки чегараланишининг 
олдини олади.
7-савол:
Конституциянинг тўғридан-тўғри 
амал қилиши тўғрисидаги қоидани белгилаш 
нима учун зарур?
Жавоб:
Конституциянинг тўғридан-тўғри амал қилиши 
ва мамлакатнинг бутун ҳудудида қўлланилиши 
ҳуқуқий 
давлатнинг муҳим ва асосий шартлари
дан биридир. 
Ҳуқуқий давлатда барча давлат органлари, мансабдор 
шахслар, фуқаролар конституциявий норма ва принципларга 
оғишмай амал қилиши, Конституция тўғридан-тўғри амал 
қиладиган ҳужжат бўлиши шартлиги, давлат органлари, 
айниқса, судлар ўз фаолиятида Конституцияга тўғридан-
тўғри мурожаат қилиши, унинг нормаларига асосланиб иш 
кўриши зарур. 

---

17
Шу боис янги таҳрирдаги Конституция лойиҳасининг 
15-моддасида 
“Ўзбекистон Республикасининг Консти-
туцияси мамлакатнинг бутун ҳудудида олий юридик 
кучга эга, тўғридан-тўғри амал қилади ва ягона 
ҳуқуқий маконнинг асосини ташкил этади”
, деган норма 
белгиланмоқда.
Конституциянинг тўғридан-тўғри амал қилиши
– 
давлат органлари, уларнинг мансабдор шахслари, шу жумладан, 
судлар томонидан Конституция нормаларини ҳуқуқни қўллаш 
амалиётида бевосита қўллаган ҳолда қарорлар қабул қилиш, 
фуқароларнинг Конституция 
нормаларидан тўғридан-тўғри 
фойдаланиши ва риоя этишини 
кўзда 
тутади. 
Жумладан, 
вазирликлар, 
ҳокимликлар, 
суд, 
прокуратура, 
ички 
ишлар органлари ва бошқа 
давлат органлари, мансабдор 
шахслар муайян бир ҳолат 
ёки иш юзасидан Конституцияда белгиланган нормаларни аниқ 
кўрсатган ҳолда қарорлар қабул қилади. 
Фуқаролар эса кундалик ҳаётда Конституцияда белгиланган 
нормаларга мурожаат қилган ҳолда ўз ҳуқуқ ва эркинликларини
амалга оширади. Масалан, янги таҳрирдаги Конституция 
лойиҳасининг 47-моддасига киритилаётган қоидага асосан, 
суднинг қарорисиз уй-жойдан маҳрум этилишга йўл қўйилмайди. 
Мазкур ҳуқуқ бузилса, фуқаро айнан Конституцияда менинг 
ҳуқуқим кафолатланган, деб тегишли ўз ҳуқуқини тиклаши 
мумкин. 
Ушбу норманинг киритилиши натижасида, кундалик 
ҳаётимизда бирон имтиёз ёки ҳуқуқдан фойдаланмоқчи бўлганда, 
давлат органлари ходимлари томонидан