Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

иккинчидан
, меҳнати учун ҳеч қандай камситишларсиз 
ҳамда меҳнатга ҳақ тўлашнинг белгиланган энг кам 
миқдоридан кам бўлмаган тарзда адолатли ҳақ олиш 
ҳуқуқига эга
, деган норма назарда тутилмоқда. Шу мақсадда 
ҳар йили меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори ва базавий 
ҳисоблаш миқдори белгиланади. 
Ўхшаш нормалар 
Испания, Италия, Португалия, Чехия, 
Руминия, Хитой, Туркия
каби давлатлар конституцияларида 
белгиланган.
Меҳнат ҳуқуқига оид ушбу янгиликлар фуқароларимизга 
ҳаёти ва соғлиғи учун зарар етказмайдиган иш жойларда 
ишлашга, меҳнатига яраша муносиб иш ҳақи олишга 
конституциявий кафолат яратади.

---

73
42-савол:
Янги таҳрирдаги Конституция 
лойиҳасига меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам 
миқдорини белгилашга доир қандай норма 
киритилмоқда?
Жавоб:
Янги таҳрирдаги 
Конституциямиз 
лойиҳасида 
Ўзбекистон ўзини 
ижтимоий 
давлат
деб эълон қилмоқда. 
Ижтимоий давлатда эса шахс-
нинг муносиб ҳаёт кечириши 
учун етадиган иш ҳақи олиши, 
бандлиги таъминланиши, хавф
-
сиз меҳнат шароитида ишлаши учун шарт-шароитлар яратили
-
ши лозим. 
Шу муносабат билан янги таҳрирдаги Конституциямиз 
лойиҳасининг 
42-моддасида “Меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг 
кам миқдори инсоннинг муносиб турмуш даражасини 
таъминлаш зарурати ҳисобга олинган ҳолда белгиланади”
, 
деган янги норма белгиланмоқда.
Инсоннинг муносиб яшаши
деганда, 
инсоннинг яшаш 
харажатларини (озиқ-овқат, кийим-кечак ва бошқ.) 
қоплаш, шунингдек таълим олиш, соғлиқни сақлаш, дам 
олиш ва бошқа эҳтиёжларини қондириш имкониятига 
эга бўлиши
тушунилади. 
Меҳнат қилаётган ҳар бир инсон асосий эҳтиёжларини 
қондириш учун етарли маблағга эга бўлиши керак. Ўз навбатида, 
давлат шахсга меҳнатига яраша иш ҳақи тўланишининг 
чораларини кўриши ва кафолатларини таъминлаши, иш 
берувчи эса ходим олдидаги мажбуриятларини бажариши 
шарт. 
Меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори тушунчаси 
халқаро қабул қилинган бўлиб, бутун дунёда кенг тарқалган 
ижтимоий адолат принципларидан биридир. Бу меъёр 
мамлакатимизнинг халқаро ҳужжатлари билан ўз зиммасига 
олган мажбуриятларида ҳам кўзда тутилган. Масалан, 

---

74