Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

“Мазкур институт 
доирасида 100 минг кишидан кам бўлмаган миқдордаги 
фуқаролар ўз қонунчилик таклифларини Олий Маж
-
лис Қонунчилик палатасига киритиш имкониятига эга 
ФУҚАРОЛАРНИНГ қонунчилик
Ташаббуси ҳуқуқи бўйича Халқаро тажриба: 
Конституцияларида фуқароларнинг қонунчилик
ташаббуси ҳуқуқи институти мавжуд.
умумий талаб – сайловчиларнинг тегишли миқдорда
нотариал тасдиқланган имзосини тўплаш

---

141
бўладилар. Шу асосда энди халқ бевосита қонун ижод
-
кори сифатида ташаббус кўрсатиш ҳуқуқини қўлга ки
-
ритади”
деб таъкидлаган эди.
Шу муносабат билан, янги таҳрирдаги Конституциямиз 
лойиҳасининг 98-моддасида 
сайлов ҳуқуқига эга бўлган, 
юз минг нафардан кам бўлмаган фуқароларнинг 
қонунчилик таклифларини қонунчилик ташаббуси 
тартибида Қонунчилик палатасига киритиш ҳуқуқи
мустаҳкамланмоқда. 
Хорижий 
мамлакатлар 
тажрибасида 
фуқароларнинг 
қонунчилик ташаббуси ҳуқуқи 
Австрия, Испания, Италия, 
Швейцария, Филиппин
ва бошқа бир қатор мамлакатлар 
конституцияларида назарда тутилган. Улардаги умумий талаб 
шуки, халқ ташаббуси асосида қонун лойиҳасини киритиш 
учун тегишли миқдордаги сайловчиларнинг имзоси тўпланади. 
Масалан, 
Швейцария, Венгрия, Италияда 50 минг
сайловчининг имзоси, 
Польшада – 100 минг, Испанияда 
500 минг, Колумбияда сайловчилар умумий сони
5 фоизининг имзоси 
тўпланиши лозим.
Фуқароларнинг қонунчилик таклифлари билан парламентга 
мурожаат қилиши институтининг конституциявий даражада 
мустаҳкамланиши халқ ҳокимиятчилиги конституциявий 
принципига қўйидаги ижобий таъсир қилади: 
биринчидан
, давлат ишларини бошқаришда фуқароларнинг 
иштирокини кенгайтириш, халқнинг бевосита қонун ижодкори 
сифатида қонун ҳужжатларини такомиллаштириш орқали 
тизимли муаммоларни ҳал этишига олиб келади; 
иккинчидан
, ўзларига тегишли конституциявий ҳуқуқлар 
билан боғлиқ турли ижтимоий-иқтисодий масалаларни ҳал 
этишга, энг муҳими, ислоҳотлар ташаббускори сифатида 
инсонлар ўзларининг келажаги, орзу-мақсадларини рўёбга 
чиқариш учун муҳим қарорлар қабул қилишда тўғридан-тўғри 
иштирок этишларига хизмат қилади.

---

142