‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya

Eslab qolish nuqtasi
Munosabat sabab va natija 
munosabatlarini belgilaydi.  Ikki 
narsaning bir-biriga bog'liqligini 
bilish bizga hech qanday narsa­
ning sababini bilishni isbotlay 
olmaydi. Shu asosni eslaganda 
olimlar tajribalarini о ‘qigandek 
V 
bo ‘lasiz. 
j
78

---

ortiq  hodisalam i  birm a-bir  eslab  qolam iz.  M isol  uchun,  q o ‘n g ‘iroq 
ketidan  q o ‘n g ‘iroq.  Agar  k o ‘ngilni  g 'ash   qiluvchi  q o ‘n g ‘iroq  b o ‘lma- 
sa, biz k o ‘pincha buni payqam aym iz yoki  eslab qolmaymiz.
M ana  shunday  qarashlar  k o ‘plab  insonlarda  shakam ing  bolalarda 
quvvatni  oshirishiga,  ivib  ketish  odam larning  sham ollashiga  sabab 
b o ‘lishi,  ob-havo  o ‘zgarishi  b o ‘g ‘inlardagi  o g ‘riqqa  sabab  b o ‘lishiga 
ishonch u y g ‘o tg an 17.
PSIXOANALITIK,  SOTSIAL-KOGNETIV  VA 
GUMANISTIK  YO‘NALISHLAR
Psixoanalitik yo‘nalish. 
Zigm und  Freydni  ham m a  o ‘z tushuncha 
va qarashlariga asoslanib tushunadi. Am m o uning g ‘arb m adaniyatiga 
b o ‘lgan ta ’sirini  barcham iz yaxshi  bilamiz.
A gar siz yuz  kishidan eng m ashhur psixologni  ismini  so ‘rasangiz, 
deb  ta ’kidlaydi  Keyt  Stanovich  (K eyt  Stanovich,  1996,  s .l) ,  ular  al- 
batta Zigm und Freydni ta ’kidlashadi.
Barcham izga  m a ’lumki,  Freyd  gipnoz  usulini  q o ‘llab  o ‘zi  uchun 
psixoanalizning yangi  usulini  k a sh f qildi.  Unga  k o ‘ra,  Freyd gipnoz- 
dagi  bem orlari  uchun  o ‘zlarini  b o ‘sh  q o ‘yishlari  va  hayollariga  kel- 
gan narsani gapirishlari so ‘raladi va bu bilan u o ‘z tadqiqoti natijasiga 
k o ‘ra m ustaqil  assotsiatsialar m etodini  k ash f  etishga erishdi.
Shaxsning xususiyatlari.
Freydning  tadqiqotiga  k o ‘ra  shaxsda  o ‘zaro  b o ‘lib  turadigan 
o ‘zgarishlar 3  xilga b o ‘linadi:
Id 
-   ushbu  y o ‘nalishda  shaxsda  o ‘z  ehti- 
yojlarini  qondirish  talabi  paydo  b o ‘ladi.  Va 
uning qiladigan  ishlari  faqatgina shu fikr ostida 
o ‘tkaziladi.
Ego 
-   ushbu  y o ‘nalish  real  narsalar  aso- 
sida  tashkil  topgan  b o ‘lib,  u  insonga  faqatgina 
foyda  keltiradi.  Chunki  ushbu  y o ‘nalish  orqali 
insonning ehtiyojlari qondiriladi.
4 -5   yoshdan  boshlab  bolada  nafaqat  real, 
balki  ideal  n a rsalar  tushunchasi  shakllana  boshlaydi.  Bu  narsa  esa