‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya

Diqqatning tanlovchanligi va baxtsiz hodisalar
Mashina  haydayotgan  paytda  telefonda  gaplashsangiz  e’tibor 
mashinadan telefonga ko‘chadi. Bunday vaziyatda, tezlik o ‘zgartirish 
ayniqsa qiyin bo‘ladi va halokatni yuzaga keltirishi mumkin.  Mashi­
na halokatlarining  80%i  haydovchilaming chalg‘ishida deb hisobla­
nadi.  Utan  universitetidagi  haydash  tajribalarida  talabalaming  tele­
fonda gaplashishlari mobaynida yo‘ldagi yo‘l belgilari, reklamalar va 
boshqa mashinalami payqashi sekin bo‘lishi aniqlangan.
Diqqatning  tanlovchanligi  bo‘lgani  uchun  biz  qo‘ng‘iroqqa  javob 
bera  olamiz  (GPS  navigatsion  sistema yoki  DVD  magnitofon)  boshqa 
narsalarga e’tibor berishga sabab bo‘ladi. Suzanne Meevay va uning Sid­
ney  universitetidagi  hamkasblarining  aniqlashicha,  (2005,  2007)  avto- 
mobil halokati paytidan oldingi telefon qo‘ng‘iroqlari sabab, haydovchi- 
lar  hatto qo‘llari bo‘sh paytda ham, 4 marta ko‘proq xatarda bo‘lishlarini 
aniqlashdi. Yo‘lovchilarda bo‘lsa, xavf 1  dan 6 martaga oshadi.
Hatto,  telefonda  gaplashayotganda  qo‘llar  bo‘sh  bo‘lsa-da, 
yo‘lovchi bilan suhbatlashganda ham, mashina haydash xavfli bo‘lib, 
suhbatni to‘xtatish, pauza qilish talab qilinadi.
Ogaya universiteti piyoda yuruvchilami tabiiy ravishda kuzatish- 
lariga binoan  gapirgan holda yurish ham xavfni  ko‘paytirishi  mum­
kin ekan.  Yo‘lni  kesib  o‘tayotganda uyali  aloqadan foydalanayotgan 
yo‘lovchilaming  yarmi  va  chorak  qismida  parishonxotirlik  bilan 
mashina yaqinlashganda yo in i kesib o ‘tish jarayonida yaqqol ko‘zga 
tashlanadi28.