‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta'lim vazirligi ‘rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markazl m u h a r r a m s a t t o r o V a

Nazorat savollari:
1. O‘zbekiston Respublikasi sudlarini tashkiliy ta'minlash vazifasi qaysi 
organning zimmasiga yuklatilgan?
2. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Sudyalarni tanlish va 
lavozimlariga tavsiya etish bo‘yicha Oliy malaka komissiyasining kotibiyati 
haqida tushuncha bering.
I. 
3. O ZBEKISTON RESPUBLIKASI SUDLARI
FAOLIYATIGA RAHBARLIKNIAMALGA OSHIRISH
1 .3 .1 . O‘zbekiston Respublikasi Oliy Sudi tizimi va tarkibi
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga muvofiq 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasi Oliy sudi umumiy yurisdiksiya sudlariga taalluqli 
bo‘lgan fuqarolik, jinoiy va ma’muriy sud ishlarini yuritish sohasida 
sud hokimiyatining Oliy organidir.
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Qoraqalpog‘iston Respub- 
likasi Oliy sudlari, viloyatlar va Toshkent shahar sudi, tumarlararo, 
tuman (shahar) sudlari va harbiy sudlardan iborat tizimning sudlov 
faoliyati ustidan nazorat olib borish hamda sud amaliyoti bo‘yicha 
tushuntirishlar berish huquqiga ega.
0 ‘zbekiston Respublikasi sud tizimi uning milliy-davlatchilik va 
ma’muriy-hududiy boTinishiga mos keladi va tuzilishi jihatidan tu- 
man, viloyat va respublika bo‘g‘inlaridan tashkil topgan.
«Sudlar to ‘g ‘risida»gi Qonunda umumiy yurisdiksiya sudlari 
tizimi aniq belgilab qo‘yilgan. Masalan, Qonunning 1- moddasiga
12
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

muvofiq mazkur tizim tarkibiga 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi, 
fuqarolik va jinoyat ishlari bo‘yicha Qoraqalpog‘iston Respublikasi 
Oliy sudlari, fuqarolik va jinoyat ishlari bo‘yicha viloyatlar va Tosh- 
kent shahar sudlari, fuqarolik ishlari bo‘yicha tumanlararo, tuman 
(shahar) sudlari, jinoyat ishlari bo‘yicha tuman (shahar) sudlari, har- 
biy sudlar kiradi
Oliy sudning tashkil etilishi va uning faoliyat ko‘rsatishi masalalari 
O ‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, «Sudlar to‘g‘risida»gi 
Qonuni, Fuqarolik protsessual va Jinoyat protsessual kodekslari nor- 
malarida, shuningdek, qonunchilikning boshqa hujjatlarida belgilab 
berilgan.
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi raisi, uning birinchi o ‘rinbosa- 
ri, o ‘rinbosarlari, sudlov hay’atlarining raislari, 0 ‘zbekiston Respub- 
likasi Oliy sudi sudyalaridan iborat boTib,
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi;
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Rayosati;
Fuqarolik ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati;
Jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati;
Harbiy hay’atdan iborat tarkibda ish yuritadi («Sudlar to‘g ‘risida»- 
gi Qonunning 14- moddasi).
Oliy sud raisi, rais o‘rinbosarlari, sudyalari 0 ‘zbekiston Respub- 
likasi Prezidenti taqdimnomasiga binoan 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Oliy Majlisi tomonidan saylanadi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi eng yuqori sudlov 
instansiyasi boTib, 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi sudyalari 
va QoraqalpogTston respublikasi oliy sudlarining raislaridan iborat 
tarkibda ish olib boradi. Plenum majlislarida 0 ‘zbekiston Respub- 
likasi Bosh prokurori qatnashadi. Plenum majlislarida Adliya vazi- 
ri, Konstitutsiyaviy sud raisi, 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘ja- 
lik sudi raisi, sudyalar, Oliy sud huzuridagi Ilmiy-maslahat kengashi 
a’zolari ishtirok etishi mumkin.
Oliy sud Plenumi har to‘rt oyda kamida bir marta chaqiriladi va 
Plenum a’zolaridan kamida uchdan ikki qismi ishtirok etganda va- 
kolatli hisoblanadi. («Sudlar to‘g‘risida»gi qonunning 15-16- mod- 
dalari)
13
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida, «Sudlar to‘g‘risi- 
da»gi Qonunda, «Konstitutsiyaviy sud to ‘g‘risida»gi Qonunda bel- 
gilangan qoidalami tahlil qilib, barcha sudlami uch tarmoqqa ajratib 
ko‘rsatish mumkin. Bulardan biri - 0 ‘zbekiston Respublikasi Kons- 
titutsiyaviy sudi; ikkinchisi - 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi va 
uning nazorati ostida bo‘lgan umumiy yurisdiksiya sudlari; uchinchi- 
si - 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi va uning nazorati 
ostidagi xo‘jalik sudlari.
Umumiy yurisdiksiya sudlari fuqarolik, jinoyat va ma’muriy 
ishlami ko‘radi. Bu sudlaming vazifasi 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasi va boshqa qonunlarda, inson huquqlari to‘g‘risida- 
gi xalqaro hujjatlarda e’lon qilingan fuqarolaming huquq va erkin- 
liklarini, korxona, muassasa va tashkilotlar huquqlari va qonun bilan 
qo'riqlanadigan manfaatlarini sud yo‘li bilan himoya qilishdan iborat.