‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Q. Pardayev, B. A. Xasanov, B. Yu. Maxsudov, D

1-bob.
FUNKSIONAL QIYMAT TAHLILINING BOZOR
MUNOSABATLARI SHAROITIDA KOFXONAIARNDNG
SAMARADORLIGENI OSHIRISHDAGI ZARURLIGI YA
VAZIFALARI
1.1. Funksional qiymat tahlili (FQT)ning bozor
munosabatlari sharoitida obyektiy zarurligi
Bozor munosabatlari sharoitida korxonaning ishlab chiqa- 
rayotgan mahsuloti, ko‘rsatayotgan xizmati va bajarayotgan 
ishlarining raqobatbardoshligi muhim ahamiyat kasb etadi. Zero, 
raqobatbardoshlikni ta’m inlash uchun ishlab chiqarilgan 
mahsulotning soni bilan birga sifati, narxi va uning yashovchanligi 
yuqori bo 'lish i lozim. Bunday holatni FQ T orqali ta’minlash 
mumkin.
Erkin iqtisodiyot sharoitida xo‘jalik subyektlari ko'zda 
tutilmagan hodisa va jarayonlarga ko‘plab duch kelishi muqarrar. 
Bunday sharoit har bir korxona va firma o‘z faoliyatini chuqur 
tahlil qilib, noan’anaviy qarorlar qabul qilishni, ko‘zda tutilmagan 
chora-tadbirlam i qo‘llashni talab qiladi.
Bunga erishish uchun ham funksional qiymat tahlilidan 
samarali foydalanish lozimdir.
Funksio nal qiymat tahlili deganda har bir bajariladigan 
funksiyani (bosh, asosiy, yordamchi, keraksiz va zararli) qiymat 
jihatidan baholab, mahsulot (ish, xizmat)ning sifatini oshirgan 
holda keraksiz va zararli funksiyalami bartaraf qilish evaziga 
ichki imkoniyatlami topish va ishga solishga qaratilgan tadbirlar 
majmuasi tushuniladi.
F Q T jahon amaliyotida, ayniqsa taraqqiy etgan mamlakatlarda 
keng qo‘llanib kelinmoqda.
Uning samaradorligi beqiyos ekanligini jahon amaliyoti takror 
va takror isbotlab kelmoqda, chunki mahsulot (ish, xizmat)ning 
sifatiga unga sarf qilinadigan xarajatlami kamaytirish evaziga