1 0 -b o b .
FUNKSIONAL QIYMAT TAHLILIDA
Q O ‘LLANILADIGAN «FIKRLAR H L JU M I » VA. BOSHQA
IJODIY USULLAR
10.1. Funksional qiymat tahlilida qo‘llaniIadigan «Fikrlar
hujumi» usullnlng mohiyati va uning alohida turlari
« F ik rla r h u ju m i» b iro r b ir m u h im m asalani va m ua m m o ni
h a l q ilis h u c h u n ta s h k il q ilin g a n
b ir qancha m utaxassislar
h am da o lim la rd a n ib o ra t ijo d iy g u ru h n in g g ‘ o y a la ri m a j-
m u a s id ir.
« F ik rla r h u ju m i» (F H )n in g yaratilish ta rix i uncha uzoq emas.
B u fu n k s io n a l-q iy m a t ta h lili (F Q T )n irig vujudga ke lish i b ila n
b iig a a s rim iz n in g 4 0 -y illa rid a paydo bo'lg an . U n in g nazariyasi
o ld in sobiq Ittifo q d a yaratilgan, am m o
am aliyotga qoM lanilishi
A Q S H da am alga oshirilgan.
K e y in c h a lik F H va FQTdar» keng m iqyosda fo yd a la n ish
G ‘ a rb iy Y e v ro p a m a m la k a tla ri va Y a p o n iy a k a b i s a n o a ti
riv o jla n g a n m am laka tla rg a yo yilg a n . S ob iq Ittifo q d a F H va
F Q T d a n 70 - 8 0 -y illa rd a m ashinasozlik va e le k tr asboblari
q u rilis h sa n o a ti kabi tarm oqlarda foydalanila boshlagan.
H o z ir ja h o n d a g i sanoati, um um an, iq tis o d iy o ti taraq q iy etgan
barcha m am laka tla rd a F H dan keng foydalanilm oqda.
F H ijo d iy
g u ru h i y ir ik firm a la r, k o o rp o ra ts iy a , konsern,
tarm o q v a z irlik la ri, h u d u d iy ma’ m u riya t (h o k im lik la r) qoshida
ta sh kil q ilin a d i.
U la m in g oldiga aniq vazifa q o 'y ila d i. M asalan,
firm a n in g
m o liy a v iy b a rq a ro rlig in i ta ’ m inlash. Bu borada guruh a ’zo la rin in g
h ar b iri o ‘z g ‘o y a la rin i ishlab ch iq ad i.
B u g ‘ o y a la r n a tija sid a firm a n in g m o liy a v iy b a rq a ro rlig in i
ta ’ m in la s h n in g b ir qancha v a ria n ti paydo b o ‘ ladi. S o'ngra h ar
b ir v a ria n t m uhokam a q ilin ib , u la rd a n eng sam arali jih a tla ri
tanlab o lin a d i va b itta va ria n t tu z ila d i.
112
F H n i am alga o s h iris h d a ju d a ka tta ish o nch va e rk in lik
b e rila d i. H a r b ir k is h i o ‘ z v a ria n tin i aytganda hech k im e’tiro z
b ild irm a s lig i kerak, c h u n k i, u n in g va ria n ti yaroqsiz b o ‘ lsa ham
ich id a m a’lu m ijo b iy ta ra fla ri b or b o ‘ lish i m um kin.
Shu tu fa y li har b ir kish i o ‘ z fik rin i e rkin
ifoda q ilis h i uchun
yaxshi m u h it y a ra tila d i. B u b ila n b irin c h i uchrashuv yakunlanadi.
H am m asi o'rtaga q o 'y ilg a n v a ria n tla m i m uhokam a q ilish va
o ‘ylab ko 'ris h uchun m a ’lu m vaqtga (2,3 kun, h a ila ) tarqalishadi.
Ijo d iy g uruhning ik k in c h i uchrashuvida haq iq iy fik rla r h u ju m i
boshlanadi.
H a r b ir va ria n t va u la m in g y o ‘l-y o ‘riq la ri m uhokam a q ilin a d i.
O ld in g 'o y a la r ic h id a n sa lbiy ta ’s ir q ilu v c h i jih a tla ri ch iq a rib
tashlanib, faqat ijo b iy ta ’s ir q ilu v c h i g‘oyalar q o ld irila d i. F H n in g
navbatdagi bosqichida ijo b iy g ‘oyalam i
ham b ir qancha guruhlarga
b o 'lis h m um kin: eng y u q o ri sam aralisi, sam aralisi va samarasi
k a m ro g 'i, le k in b archa h o lla rd a ham obyektning s ifa ti yaxshi
boMishi shart.
E n d i korxonaning m o liy a v iy b a rq a ro rlig in i ta ’ m inlash uchun
nim a q ilish lo z im lig i to ‘g ‘ risid a teg ish li c h o ra -ta d b irla r
ishlab
c h iq ila d i.
F H g u ru h i to m o n id a n ushbu tavsiya q iling a n va ria n tn i amalga
oshirish m exanizm i ish la b c h iq ila d i.
B unda ushbu ish b ila n k im la r qaysi vaqtda, qachon, qayerda
sh ug ‘ u lla n is h i lo z im lig i, b u la rn in g n a z o ra tin i
k im am alga
o s h iris h in i va n atijasi b o 'y ic h a k im la m i rag‘b a tla n tirish ham da
kim larga jazo c h o ra la rin i q o ‘ llash m asalalari ham aniq belgilab
q o ‘y ila d i.
F H guruhiga k iritilg a n m utaxassislar va o lim la m in g d o im iy
ravishda, im k o n i b o ric h a b ir vaqtda uchrashib tu ris h la rin i tash kii
soatida. Bu esa guruh a ’ z o la rin in g sam arali
ishlashi uchun asosiy
ergonom ik o m illa rd an b ir i b o ‘ lib hisoblanadi.
0 ‘zbekistonda ham ushbu F H dan keng foydalanish m u m kin.
A yniqsa, h o zirg i o ‘ tish davrida bu o ‘ta m u h im d ir.
Do'stlaringiz bilan baham: 
