Zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlatuniversiteti

2-mashq. Berilgan gaplardagi so‘zlarda subyektiv baho qo‘shimchalari ifodalayotgan ma’nolarni izohlang.
1. Aylanayin oqchamdan, Lablari qaymoqchamdan, Bay-bay ekan ko‘ylakchasi, Ko‘ylakchasi-mo‘ylakchasi, Chiqa qolsin mo‘ylabchasi. («Bolalar folklori») 2. Hamma «kattakonning kuchugi» deb atay boshlagan bu maxluq, aslida, jimitdekkina laycha yo jo‘n-jaydari ko‘ppak emas, naqd yo‘lbarsdek keladigan bir balo! (Erkin A’zam) 3. O‘zingiz uyga kirib andakkina damingizni olsangiz-chi, aylanay! Yo‘ldan kelgan odam! (Erkin A’zam) 4. O‘zlari shiringina taom pishirib yeb, kechqurun boyga g‘ozi yo‘q, suyuq osh tayyorlab qo‘yishar ekanlar. (Oybek) 5. Tentakkinam Hamroalini topib kelib, issiq-sovug‘idan xabar olib tu ringlar. (Said Ahmad) 6. Samolyot uchishiga to‘rt soat qolganda, Aziztoyning hujjatiga pechat yumshoqqina qilib bosildi. (Xurshid Do‘stmuhammad) 7. Laylak dedim-ku, jinni voy, – deb ohista egilib, o‘g‘lining yuzidan o‘pdi. (O‘.Hoshimov) 8. Birpasda darcha-darvozalardan chiqib kelgan yetti-sakkiz bolakay Habibullani o‘rab olishdi. (Sh. Xolmirzayev) 9. Chol turib, ko‘ziga yosh oldi: – Afv et, bo‘talog‘im! (Sh. Xolmirzayev)


3-mashq. Sifatlarni toping, ularni asliy va nisbiy sifatlarga ajrating, darajalarini aniqlang.
1. Xalqimiz qadimdan shu zaminga kuchli mehr, yuksak madaniyat ila munosabatda bo‘lganlar. (M.Badalov) 2. Kampirning bu so‘zlarida cheksiz mehr, allaqanday nozik ichki bir dard bor edi. (O.Yoqubov) 3. Elchi o‘rnidan turib, yuzlari cho‘zinchoq, ko‘zlari katta, novchadan kelgan Siparganizga ta’zim qildi. (Mirkarim Osim) 4. Kelinga ko‘zimiz tushadi: yumaloq qip-qizil loladay yuzli, ko‘zlari uchqunli, yaxshigina, go‘zalgina qiz. (Oybek) 5. Sadafbibi qoramag‘izdan kelgan, yuzlari yumaloq, qosh-ko‘zlari qop-qora. (O.Yoqubov)


4-mashq. Matnni o‘qing. Sifatlarni topib, ularning ma’no guruhlarini aniqlang.
1. Qiz bo‘lgan voqeani to‘la aytib berdi. Ishonmay desalar, oldilarida bir talay xushbo‘y, ko‘m-ko‘k bo‘tako‘z gullar turibdi. Ulardan mart oyining isi kelardi. —Baxting ochilib, o‘n ikki oyning hammasi bilan birvarakayiga uchrashibsan-u, guldan bo‘lak hech narsa so‘ramabsanda. Men ... bittasidan oppoq qo‘ziqorin, yana bittasidan barra bodring so‘ragan bo‘lardim. (Ertakdan) 2. Bir kuni ninachilarning nafarmon, yashil, zangori, malla tuslarini uyga keltirib, otamga maqtandim. (Murod Xidir)