Zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlatuniversiteti

M8
Taqlid so‘zlar. Olmosh so‘z turkumi.
M9	Sintaktik shakl hosil qiluvchi kategoriyalar.
M10	Hozirgi o‘zbek tilida yordamchi so‘zlar va so‘z-gaplar.
IV semestr. 4-Modul. Sintaksis.
M1	Kirish. Asosiy sintaktik birliklar.
M2	So‘z birikmasi sintaksisi.
M3	Sodda gap sintaksisi.
M4	Gap boʻlaklari nazariyasi.
M5	Gap tuzilishida hol, toʻldiruvchi va aniqlovchining oʻrni.
M6	Sodda gapning murakkablashuvi.
M7	Uyushgan gap.
M8	Qo‘shma gap. Qoʻshma gapning qurilishiga koʻra turlari.
M9	Qo‘shma gapning tarkibiy qismlari orasidagi ma’noviy munosabatga koʻra turlari.
M10	Murakkab qo‘shma gaplar tasnifi.
M11	Murakkab sintaktik butunlik.
M12	Punktuatsiya va uning tamoyillari.
Mashg‘ulotlar shakli: amaliy mashg‘ulot (A)III semestr
A1	So‘zning morfemik tahlili.
A2	So‘z yasalishi tahlili.
A3	Grammatik ma’no, shakl va kategoriya turlari bo‘yicha tahlil.
A4	Fe’lning lug‘aviy-grammatik turlari va lug‘aviy shakllari bo‘yicha mashq.
A5	Fe’lning tasniflovchi kategoriyalari tahlili.
A6	Ot va sifat, ularning lug‘aviy-grammatik turlari va lug‘aviy shakllari bo‘yicha mashqlar tahlili.
A7	Son va ravish, ularning lug‘aviy-grammatik turlari va va lug‘aviy shakllari bo‘yicha mashqlar tahlili.
A8	Taqlid va olmosh turkumii bo‘yicha mashqlar tahlili.
A9	Sintaktik kategoriyalar bo‘yicha mashqlar tahlili.
A10	Yordamchi so‘zlar va so‘z-gaplar tahlili.
Mashg‘ulotlar shakli: amaliy mashg‘ulot (A)IV semestr
A1	Sintaktik birliklar va sintaktik nazariyalar tahlili
A2	So‘z birikmasi tahlili.
A3	Sodda gap turlari tahlili.
A4	Gap kengaytiruvchilari tahlili.
A5	So‘z kengaytiruvchilari tahlili.
A6	Murakkablashgan sodda gapda shakl va mazmun tahlili.
A7	Uyushgan gaplar tahlili.
A8	Qo‘shma gap haqida nazariyalar tahlili.
A9	Qo‘shma gapning qurilishiga ko‘ra turlari tahlili.
A10	Qo‘shma gapning qismlari orasidagi finksional munosabatlariga ko‘ra turlari tahlili.
A11	Murakkab qo‘shma gap tahlili.
A12	O‘zga gapli qurilmalar tahlili.
A13	Tinish belgilarining ishlatilishi.
Mashg‘ulotlar shakli: seminar mashg‘ulot (S)III semestr
S1	Morfema, uning turlari, lisoniy xususiyatlari va nutqiy voqelanishi.
S2	O‘zbek tili derivatsiyasi va so‘z yasalishi.
S3	Grammatik shakl, grammatik ma’no va grammatik kategoriya. O‘zbek tilida so‘z turkumlari. Mustaqil so‘z turkumlari.
S4	Fe’l, uning grammatik xususiyatlari va tasniflovchi kategoriyalari.
S5	Ot va sifat, ularning grammatik xususiyatlari va tasniflovchi kategoriyalari.
S6	Son va ravish, ularning grammatik xususiyatlari hamda tasniflovchi kategoriyalari.
S7	Taqlid va olmosh. Ularning grammatik xususiyatlari.
S8	O‘zbek tilida sintaktik shakl hosil qiluvchi kategoriyalar.
S9	Yordamchi so‘zlar: tizimi, turlari va substansial-grammatik xususiyatlari.
S10	O‘zbek tilida so‘z-gaplar: tizimi, turlari va substansial-grammatik xususiyatlari.
Mashg‘ulotlar shakli: seminar mashg‘ulot (S)IV semestr
S1	Sintaktik birliklar. So‘z birikmasining lisoniy sintaktik xususiyati va bog‘lanish omillari.
S2	Valentlik va sintaktik aloqa.
S3	Sodda gapning lisoniy sintaktik qolipi va nutqiy voqelanishi.
S4	Gap bo‘laklari haqidagi sintaktik nazariyalar.
S5	Kesim va uning o‘zbek tilshunosligidagi talqini.Kesimlik va predikatsiya.
S6	Gap va so‘z kengaytiruvchilari.
S7	Murakkablashgan sodda gapda shakl va mazmun.
S8	Murakkablashgan sodda gapda shakl va mazmun.
S9	Uyushgan gap va uning til lisoniy sintaktik sistemasidagi o‘rni.
S10	Qo‘shma gap haqidagi nazariyalar va uning tasnifi.
S11	Qo‘shma gap haqidagi nazariyalar va uning tasnifi.
S12	Murakkab qo‘shma gap va o‘zga gapli sintaktik birliklarning lisoniy qurilish xususiyatlari.
S13	Tinish belgilari: turlari va vazifalari. Tinish belgilarining qo‘llanishidagi muammolar.
Mashg‘ulotlar shakli: Mustaqil ta’lim(MT) Talabalarning mustaqil ta’limidan aso­siy maqsadlar quyidagilardan iboratdir: - yangi bilim olish usullarini egallash, jarayonlarni mustaqil tahlil qila olish; - auditoriyadagi mashg‘ulotlarda olgan bi­limlarini mustahkamlash, chuqurlashtirish, kengaytirish va tartibga solish; - ma’lumotlar va maxsus adabiyotlar bilan ishlashni o‘rganish; - o‘quv materiallarini mustaqil o‘rganish; Mustaqil o‘zlashtiriladigan mavzular bo‘yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlanadi va uni taqdimot qilishadi.
III semestr
MT1	Morfema va uning turlari
MT2	O‘zbek tili derivatsiyasi
MT3	O‘zbek tili grammatik shakllar.
MT4	Grammatik ma’no va uning turlari.
MT5	Grammatik kategoriya va uning turlari.
MT6	O‘zbek tilida mustaqil so‘z turkumlari.
MT7	O‘zbek tilida sintaktik shakl hosil qiluvchi kategoriyalar.
MT8	O‘zbek tilida so‘z-gaplar.
MT9	O‘zbek tilida yordamchi so‘zlar.
IV semestr
MT1	O‘zbek tilshunosligida uyushgan gaplarning ilmiy tavsifi.
MT2	O‘zbek tilshunosligida sodda gaplarning ilmiy o‘rganilishi.
MT3	O‘zbek tilshunosligida qo‘shma gaplar tadqiqi va tasnifi.
MT4	Sintaktik qolipning nutqiy kengayishi.
MT5	Nutqda so‘z birikmasi qoliplarining kengayishi.
MT6	Zamon shakllarining gap qoliplarini kengaytirishi.
MT7	So‘z birikmasi qoliplarining nutqiy kengayishi.
MT8	O‘zbek tilida sodda gap qoliplari.
MT9	Uyushgan gapning lisoniy va nutqiy xususiyatlari.
MT10	Qo‘shma gap qoliplarining nutqiy xususiylashuvi.
6. Asosiy adabiyotlar
1	Sayfullayeva R. va b. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Darslik. - Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2010.
2	Jamolxonov H. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Oliy o‘quv yurtlari uchun darslik. – Toshkent: O‘ZMU, 2013.
3	Mengliyev B. Hozirgi o‘zbek tili. (Kirish. Fonetik sath. Leksik- semantik sath). Darslik. – Toshkent: Tafakkur bo‘stoni, 2018.
4	Lutfullayeva D., Davletova R., Saparniyozova M. . Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Amaliy mashg‘ulotlar uchun materiallar: O‘quv qo‘llanma. – T.: Iqtisod-moliya, 2018. – 280 b.
Tavsiya qilinadigan qo‘shimcha adabiyotlar
5	МирзиёевШ.М. Буюккелажагимизнимардваолижанобхалқимизбиланбиргақурамиз. – Тошкент: Ўзбекистон, 2017.
6	МирзиёевШ.М. Қонунустуворлигиваинсонманфаатларинитаъминлаш – юрттараққиётивахалқфаровонлигининггарови. – Тошкент: Ўзбекистон, 2017.
7	Sayfullayeva R. va b. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. O‘quv qo‘llanma. - Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2009.
8	Mahmudov N., Nurmonov A. O‘zbek tilining nazariy grammatikasi. – Toshkent: O‘qituvchi, 1995.
9	Mirtojiyev M. O‘zbek tili semasiologiyasi. – Toshkent: Mumtoz so‘z, 2011.
10	Zamonaviy o‘zbek tili. Morfologiya. Darslik.– Toshkent: Mumtoz so‘z, 2008.
11	Zamonaviy o‘zbek tili. Sintaksis. Darslik.– Toshkent: Mumtoz so‘z, 2013.
12	Mirtojiyev M. O‘zbek tili fonetikasi. – Toshkent: Fan, 2013.