„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi termiz davlat universiteti tarix fakulteti fuqarolik jamiyati kafedrasi

10-Mavzu: Milliy g„oyani rivojlantirishning institutsional tizimi
Reja:
1.
―Mafkuraviy tarbiya‖ tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo‗lish shakllari. Mafkuraviy 
tarbiya tizimi, uning subyekti va obyekti. 
2.
Ta‘lim tarbiya tizimida milliy g‗oyani rivojlantirish imkoniyatlari. 
3.
Milliy g‗oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlar, oila, mahalla, nodavlat 
notijorat tashkilotlarning rolini oshirishning ahamiyati. 
4.
Milliy g‗oya va mafkurani targ‗ib tashviq qilishda mutaxassislar roli va ma‘suliyati. 
Kadrlarning salohiyatini oshirishda "O‗zbekiston Respublikasi Ta‘lim to‗g‗risidagi Qonuni" 
va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" da belgilangan vazifalarni amaliyotga tadbiq etishning 
ahamiyati. 
Tayanch so‘zlar 
Dunyoning elitar mafkuraviy tizimi. G„oyaviy ta‟lim-tarbiya va targ„ibot-tashviqot 
ishlariga komplekssistemali yondashish tamoyillari. 
“Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo„lish xususiyatlari. 
“Mafkuraviy ta‟sir”, “mafkuraviy tarbiya” va “mafkuraviy profilaktika” tushunchalarining 
o„zaro aloqadorligi. “Yuksak ma‟naviyat -yengilmas kuch” asarida ma‟naviy tarbiya, ezgu 
g„oyalarga ishonch va sadoqatni tarbiyalash masalalari. G„oya va mafkuralar sohasidagi 
plyuralizm va tolerantlikni tarbiyalash. Ijtimoiy subyektlar, turli qatlamlar, partiyalararo 
munosabatlar uyg„unligini saqlash, ijtimoiy barqarorlikni mustahkamlashda mafkuraviy 
tarbiyaning ahamiyati. 
 
1.“Mafkuraviy tarbiya” tushunchasi, uning mazmuni va namoyon bo„lish shakllari. 
Mafkuraviy tarbiya tizimi, uning subyekti va obyekti. 
Har qanday davrda mustaqillikka 
erishgan va uni mustahkamlash yo‗lidan borayotgan mamlakatda shakllanayotgan yangi g‗oyalar 
tizimining mazmun-mohiyatini aholi, ayniqsa, yosh avlod qalbi va ongiga singdirish zarurati 
saqlanib qoladi. Mustaqillik yillarida shakllanayotgan yangicha dunyoqarash yoshlarni 
mafkuraviy tarbiyalash, ularda Vatanga sadoqat, milliy qadriyat va an‘analarga muhabbat 
tuyg‗ularini shakllantirishni nazarda tutadi. Shu asosda shakllangan zamonaviy fikrlash va 
yangicha tafakkur aynan mus-taqillik g‗oyasi ruhida sayqal topgan milliy ong, dunyoqarash va 
e‘tiqod mahsuli bo‗lib hisoblanadi. 
Xar qanday g‗oyani aholi, ayniqsa, yoshlar ongiga singdirishda shu sohada olib boriladigan 
targ‗ibot va tashviqot, ta‘lim-tarbiya jarayoni muhim ahamiyat kasb etadi. Ma‘lumki, eng 
rivojlangan mamlakatlarda ham aholining 15%-20%ga yaqin qismi ta‘lim tizimi bilan qamrab 

---

olingan. O‗z-o‗zidan bu tizim doirasida yoshlarga g‗oya va mafkura sohasidagi bilimlar ham 
singdiriladi. To‗g‗ri, dunyo mamlakatlarida aholini ta‘lim tizimi bilan qam-rab olish darajasi bir 
xil emas. Ammo, bu mazkur tizimning g‗oya va mafkura tarbiyasida muhim o‗rin egallashi 
to‗g‗risidagi xulosani yo‗qqa chiqarmaydi. Muayyan mamlakatda ta‘lim tizimi aholining 
kanchasini qamrab olgan bo‗lmasin, qolgan qismi orasida ham ma‘rifiy faoliyat, targ‗ibot va 
tashviqot olib borish zarurati saqlanib qolaveradi.