„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi termiz davlat universiteti tarix fakulteti fuqarolik jamiyati kafedrasi



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/110
Sana31.03.2022
Hajmi1,78 Mb.
#521862
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   110
Bog'liq
„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta lim vazirligi te (1)

til
va 
tafakkur
birligidir. Tilning eng birlamchi 
mahsuli so‘z bo‘lgani kabi, tafakkurning dastlabki shakli - tushunchadir. Tushunchalar bir yoki 
bir necha so‘zlar bilan ifoda-lanadi; ammo har qanday so‘z ham tushuncha bo‘la olmaydi. 
So‘zlar vositasida anglatilgan fikr gap deb atalishini biz boshlang‘ich sinflardanoq bil-ganmiz. 
Inson tafakkuri voqelikni idrok etish mobaynida turli fikrlar, qarashlar, g‘oyalar va 
ta‘limotlar yaratadi. Binobarin, g‘oyalar ham inson tafakkurining mahsulidir. Lekin tafakkur 
yaratgan har qanday fikr yoki qarash, mulohaza yoki nuqtai nazar g‘oya bo‘la olmaydi. Faqat 
eng kuchli, ta‘sirchan, zalvorli fikrlargina g‘oya bo‘la olishi mumkin. 
G‘oyalarning oddiy fikrlardan farqi yana shundaki, bular garchi tafakkurda paydo bo‘lsa-
da, inson (va jamiyat) ruhiyatiga, hatto tub qatlamlariga ham singib boradi. g‘oya shunday 


quvvatga egaki, u odamning ichki dunyosigacha kirib borib, uni harakatga keltiruvchi, maqsad 
sari etaklovchi ruhiy-aqliy kuchga aylanadi. 
Jahon tajribasiga nazar tashlasak, butun dunyo taraqqiyotiga ulkan ta‘sir ko‘rsatgan 
nazariya, ta‘limot va mafkuralarni yaratish uchun insoniyat tarixining turli davrlarida ulkan aql-
zakovat, iste‘dod va teran tafakkur egalari mislsiz zahmat chekkanini ko‘ramiz. Sokrat va Platon, 
Konfutsiy va Najmiddin Kubro, Alisher Navoiy va Maxatma Gandi kabi buyuk mutafakkirlar 
faoliyati buning yaqqol tasdig‘idir. 
G‟oya mohiyatan ijtimoiy xarakterga ega.
Muayyan g‘oyalar odatda alohida olingan 
shaxs ongida shakllanadi, keyinchalik esa jamiyatning turli qatlam-lariga tarqaladi, turli elatlar 
va millatlar orasida yoyiladi. Mustaqil hayotga qadam qo‘yayotgan yangi avlod jamiyatda 
mavjud g‘oyalar ta‘sirida tarbiyalanadi, muayyan qarashlar va g‘oyalarni o‘z e‘tiqodiga 
singdiradi, o‘z navbatida yangi g‘oyalarni yaratadi va targ‘ib etadi. 
Har bir narsaning o‘z ibtidosi va intihosi bo‘ladi. G‘oyalar ham o‘z «umri»ga ega. Ular 
ham ma‘lum makonda va zamonda paydo bo‘lishi, jamiyat rivojiga muayyan hissa qo‘shishi, 
kishilarning ongi va qalbidan joy olishi, o‘z umrini yashab, joziba kuchi va quvvatini 
yo‘qotgach, tarixiy xotiraga aylanishi ham mumkin. g‘oyaga ta‘rif berish uchun uning 
mohiyatini namoyon etadigan asosiy xususiyatlarini sanab o‘tish lozim bo‘ladi. g‘oyaning eng 
muhim xususiyati - insonni va jamiyatni maqsad sari etaklaydigan, ularni harakatga keltiradigan, 
safarbar etadigan kuch ekanidadir. 
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, 
g‟oya 
deb, inson tafakkurida vujudga keladigan, ijtimoiy 
xarakterga ega bo‘lgan, ruhiyatga kuchli ta‘sir o‘tkazib, jamiyat va odamlarni harakatga 
keltiradigan, ularni maqsad-muddao sari etaklaydigan ulug‘vor fikrga aytiladi.

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   110




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish