’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

         
              Foydalaniladigan adabiyotlar: 
 
1. Bakulina N.A., Kraeva E.L. Mikrobiologiya. O
’z SSR “Medetsina”   Toshkent, 1985y 
 
2.     Mustaqimov G.D. 
“O’simliklar fiziologiyasi va mikrobiologiya  
asoslaridan 
amaliy 
mashg
’ulotlar”. Toshkent “O’qituvchi” 1990y 
 
3. Eshboev, Fayziev, Ya.Nazarov, N. 
“Mikrobiologiyadan amaliy  mashg’ulotlar”T.  AbuAli  ibn 
Sino nomidagi Tibbiyot nashriyoti 2003y.   
4.Nazarov O, Samatova Sh, 
“Mikrobiologiyadan amaliy mashg’ulotlar”   Qarshi 
2006y. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.  Amaliy mashg
’ulot 
Mavzu: Ammonifikatsiya  jarayoni va unda ishtirok etadigan mikroorganizmlar 
Umumiy ma
’lumot: 
 
Ammonifikatsiya  jarayonida  oqsil  va  tarkibida  azot  bo
’lgan  boshqa  organik 
birikmalar  parchalanishidan  muhitda  ammiak  to
’planadi.  Bu  jarayonni  oqsilning  chirishi  deb 

---

ataladi.  Bu  jarayonda  ammiakdan  tashqari  H
2
S,  indol  (C
8
H
7
N),  metil-merkaptan  (CH
3
SH), 
fosfat kislota (H
3
PO
4
) va boshqa birikmalar hosil bo
’ladi. O’zidan tashqari muhitga proteolitik 
fermentlar  ishlab  chiqaradigan  tirik  organzlargina  bevosita  oqsilga  ta
’sir  qila  oladi  va  uni 
parchalaydi.  Boshqa  organizmlar  pepton  va  aminokislotalarni  ammiakkacha  parchalashi 
mumkin.  Ammonifikatsiya  jarayonida  bakteriyalardan  tashqari,  aktinomitsetlar  va  mog
’or 
zamburug
’lari  ham  ishtirok  etadi.  Ammonifikatsiya  jarayoni  tabiatda  keng  tarqalgan  bo’lib, 
qishloq  xo
’jaligida juda  muhim rol o’ynaydi.  Bu jarayonda hayvonlar va o’simliklar qoldig’i 
tarkibidagi  azotli  organik  moddalar  parchalanib,  o
’simliklarning  oziqlanishi  uchun  zarur 
bo
’lgan  mineral  moddalar  hosil  bo’ladi.  Agar  tabiatda  ammonifikatsiya  jarayoni  yuz  berib 
turmasa,  yer  yuzasi  o
’simliklar  va  hayvonlar  qoldig’iga  to’lib  ketgan  bo’lar  edi. 
Ammonifikatsiya  jarayonida  ishtirok  etuvchi  bakteriyalar  juda  xilma-xil  bo
’lib, ularning ba’zi 
turlari anaerob, boshqa turlari aerob sharoitda xayot kechiradi. Bu jarayonda fakul
’tativ anaerob 
bakteriyalar ham ishtirok etadi.